$🎀dieulinh2k7🎀$

1. Cảm xúc của tác giả khi đứng trước lăng Bác.

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.

– Câu thơ đầu với lời thơ giản dị, mộc mạc như văn xuôi như một lời thông báo rằng sau biết bao mong mỏi, cuối cùng nhà thơ đã được ra thủ đô Hà Nội vào lăng viếng Bác nhưng trong câu thơ mộc mạc giản dị ấy chứa sự bồi hồi xúc động của một người con lần đầu ra thăm lăng Bác.

– Tác giả sinh “con” gọi “bác” bởi đây là cách gọi thân mật đậm chất Nam Bộ đồng thời cũng là cách xưng hô của toàn thể nhân dân Việt Nam Nam đối với Người thể hiện tình cảm thành kính, thân mật, gần gũi như tình cảm ruột thịt.

– Viễn Phương dùng cách nói giảm nói tránh, không nói là ra “ viếng” là nói là ra  “thăm” như con về thăm cha, thăm nơi bác nhỉ, chỗ bác nằm  để giảm nhẹ nỗi đau thương, mất mát, nhưng trong giọng thơ vẫn có gì đó ngậm ngùi đau xót đồng thời khẳng định đối với nhà thơ và nhân dân ta bác như còn sống mãi.

– Hình ảnh đầu tiên gây ấn tượng với tác giả là hình ảnh “ hàng tre” một hình ảnh quen thuộc và gần gũi đối với làng quê Việt Nam từ bao đời nay.

– Trước hết, đây là hình ảnh thực bởi xung quanh lăng Bác trồng rất nhiều tre và có lẽ vì quá nóng lòng nên nhà thơ đã đến từ rất sớm và trong làn sương sớm, hàng tre như dài rộng bát ngát hơn từ láy “bát ngát” đã cho ta thấy điều này.

– Ngoài ra đó cũng là hình ảnh ẩn dụ (hàng tre xanh Việt Nam) tượng trưng cho những con người Việt Nam kiên cường, bất khuất trước mọi khó khăn ăn gian khổ, thử thách. Thành ngữ  “bão táp mưa sa” Là thành ngữ chỉ những khó khăn, thăng trầm trong lịch sử 4000 năm dựng nước và giữ nước của dân tộc.

→ Hàng tre cũng như những chiến sĩ đang ngày đêm canh giấc ngủ cho Người, đồng thời cũng là hình ảnh cả dân tộc Việt Nam trung thành, bền bỉ, gắn bó với Bác.Như vậy, hình ảnh hàng tre cũng đã nói lên bao bồi hồi xúc động trong lòng tác giả.

– Thán từ “Ôi!” được tách riêng tạo thành câu đặc biệt đã nói hộ nhà thơ bao cảm xúc thiết tha, thương mến, tự hào đang dâng trào trong lòng.

2. Cảm xúc của tác giả khi hòa vào lòng người vào viếng lăng Bác. 

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân...

– Khổ thơ được sử dụng bởi 2 cặp câu, mỗi cặp câu là một hình ảnh sóng đôi của một hình ảnh thực và một hình ảnh ẩn dụ.

❋2 câu thơ đầu:

– Hai câu thơ đầu có hình ảnh mặt trời nhưng mang ý nghĩa khác nhau:

+ Mặt trời đầu tiên là hình ảnh thực mặt trời của tự nhiên đem lại ánh sáng, sự sống cho muôn loài. 

+ “Mặt trời” thứ hai là hình ảnh ẩn dụ cho Bác Hồ bởi Bác đã đem lại sự sống, độc lập cho dân tộc Việt Nam.

– Chi tiết đặc tả “rất đỏ” đã gợi trái tim đầy nhiệt huyết vì Tổ quốc, vì nhân dân, vì tình vô hạn của Người.Thật ra ví Bác như mặt trời đã được các nhà thơ sử dụng từ lâu nhưng nhầm ví Bác như mặt trời mà lại được mặt trời khác chiêm ngưỡng thì quả là một hình ảnh ẩn dụ mới mẻ độc đáo.

→ Qua đây tác giả không chỉ ngợi ca sự vĩ đại lớn lao mà còn thể hiện lòng thành kính, tự hào biết ơn đồng thời góp phần bất tử hóa hình ảnh ảnh của Bác Hồ trong lòng người dân Việt Nam. 

❋2 câu thơ sau:

– Từ láy “ngày ngày” được đặt ở câu thơ thứ ba vừa thể hiện một quy luật đều đặn của mỗi con người Việt Nam khi vào lăng viếng Bác vừa gọi tấm lòng của nhân dân ta không nguôi nhớ người.

– Hình ảnh “dòng người đi trong thương nhớ” là hình ảnh thực bởi từ khi lăng được khánh thành, nơi đây mỗi ngày đều đón không biết bao nhiêu lượt du khách đến thăm.

– Chính từ hình ảnh này mà nhà thơ đã liên tưởng đến hình ảnh “kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”. Nhà thơ nghĩ đến vì mỗi người là một bông hoa, dòng người nối nhau vào lăng trở thành “tràng hoa” dài vô tận dâng lên cuộc đời “bảy mươi chín mùa xuân” của Người.

– Hình ảnh “bảy mươi chín mùa xuân” còn mang ý nghĩa tượng trưng cho Bác đã sống một cuộc đời đẹp như mùa xuân và chính Bác đã đem lại cuộc sống độc lập, tự do cho Tổ quốc.

3. Cảm xúc của tác giả trước linh cữu của Bác. 

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim!

– Khi bước chân vào lăng trong không gian yên tĩnh và trang nghiêm, nhà thơ cảm giác: sau cuộc đời cách mạng sôi nổi gian lao, giờ đây Người đang “nằm trong giấc ngủ bình yên” giữa vầng trăng sáng soi dịu hiền.

– Nghệ thuật:

+ Với biện pháp nói giảm nói tránh, nhà thơ diễn tả Bác vẫn còn sống mãi, Bác chỉ đang nằm trong một giấc ngủ ngàn thu. 

+ Liên tưởng: Nhìn ánh sáng dịu nhẹ của đèn neon quanh nơi Bác nằm, nhà thơ liên tưởng tới hình ảnh của vầng trăng → liên tưởng tự nhiên mà giàu ý nghĩa thơ liên tưởng hình ảnh của vầng trăng→ gợi tâm hồn thanh cao của Bác và những bài thơ tràn ngập ánh trăng của Người.

→ Cùng với hình ảnh mặt trời, hình ảnh vầng trăng hoàn thiện vẻ đẹp của Bác, bức chân dung mang vẻ đẹp vừa mới mẻ, vừa rực rỡ mà lại lại rất thanh cao.

– Đến hai câu thơ cuối, cảm xúc ngưỡng mộ như lắng xuống để nhường chỗ cho cảm xúc đau xót không thể kìm nén.

+ Hình ảnh “trời xanh” (ẩn dụ): Cũng như “mặt trời” hay “vầng trăng” thì “trời xanh” cũng là hình ảnh của vũ trụ vĩnh hằng, ẩn dụ sâu xa cho sự vĩ, đại cao cả trường tồn của Bác. Dù Người đã ra đi mãi mãi nhưng trong tâm trí của nhân dân Việt Nam, Bác còn sống mãi với non sông đất nước → Người đã hóa thân vào thiên nhiên, xứ sở→ Tư tưởng, sự nghiệp của người vẫn còn sống mãi.

+ Hình ảnh ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “nghe nhói trong tim”. Dù vẫn biết là như vậy nhưng sự thật là người đã ra đi, nỗi đau xót tiếc thương tột độ được biểu hiện trực tiếp qua cấu trúc chúc đối lập “Vẫn biết…”, “Mà sao…” và nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, đặc biệt qua động từ “nhói”.Ta thấy nỗi đau đột ngột, quặn thắt, tê tái trong tâm hồn như hàng ngàn mũi kim đâm vào trong tim.

→ Cảm xúc chân thành của nhà thơ khiến cho câu thơ như một tiếng nấc nghẹn ngào đến nhà đến nhói đau.
4. Cảm xúc và ước nguyện của nhà thơ khi rời xa lăng Người.

Mai về miền Nam thương trào nước mắt

Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

– Ngay câu thơ đầu, qua cụm từ “thương trào nước mắt”, người đọc cảm nhận rõ nét cảm xúc lưu luyến, bịn rịn, xúc động của nhà thơ khi nghĩ rằng chỉ ngày mai thôi ông sẽ phải rời xa lăng Người để trở về miền Nam→Câu thơ như một lời giã biệt chân thành mộc mạc.

– Trong dòng cảm xúc ấy, tác giả bộc lộ nguyện ước:

  “Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

   Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây

   Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.”

– Nghệ thuật: Điệp ngữ “Muốn làm”, cấu trúc câu khuyết chủ ngữ, liệt kê, hình ảnh ẩn dụ tự nhiên, nhịp thơ dồn dập như lớp sóng dâng trào trong lòng cho thấy nguyện ước chân thành, tha thiết, cao đẹp của tác giả.

+ Muốn làm con chim để dâng tiếng hót trong trẻo và hòa hợp vào bản hòa ca chung.

+ Muốn là một bông hoa lặng lẽ tỏa hương, khoe sắc làm đẹp trong nơi Người ở.

+ Muốn làm một cây tre trung hiếu để mãi mãi bên Người, để canh giấc ngủ ngàn thu cho người.

→ Tất cả đều là sự vật quen thuộc, gần gũi quanh lăng.

→ Ước nguyện hóa thân rất chân thành, mộc mạc, tha thiết đáng trân trọng cảm phục.

❋Hình ảnh hàng tre ở khổ 1 đến đây lại xuất hiện nhưng mang nét nghĩa bổ sung:

– Đó là hình ảnh “cây tre trung hiếu” tạo kết cấu đầu cuối tương ứng → tạo dấu ấn đậm nét và khiến dòng cảm xúc trở nên trọn vẹn.

– “Hàng tre” không chỉ được nhân hóa như con người mà còn tượng trưng cho con người Việt Nam trung thành với đất nước, với nhân dân.

– Hình ảnh đã thể hiện lòng kính yêu, trung thành, nguyện đi theo con đường của Người