Theo các cụ đồ xưa, Cát Hải là vùng “biển lành” đã thu hút những người theo nghề sông nước muôn phương quần tụ.  Từ Thái Bình, Hải Dương, Hưng Yên đến Thanh Hóa, Nghệ An… nhưng đông nhất là người Hoa. Các tài liệu khảo cổ học cho biết người cổ Cát Bà đã biết làm nước mắm xấp xỉ 5.000 năm. Nhiều tài liệu cho rằng nguồn gốc nghề mắm ở đảo Cát Hải đã có lịch sử vài thế kỷ.  Chủ yếu do người dân từ Thái Bình ra đảo lập nghiệp mang theo rồi truyền lại cho con cháu qua nhiều thế hệ. Vùng biển Hải Phòng nằm trong khu vực vịnh Bắc bộ.

Với các ngư trường lớn như Cát Hải, Bạch Long Vĩ có nguồn cá tự nhiên tương đối dồi dào và phong phú nên thích hợp cho việc làm nước mắm. Vì vậy mà người dân trên vùng đảo Cát Hải đa phần đều biết làm nước mắm.