Thương thay thân phận con tằm,
Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ.
Thương thay lũ kiến li ti,
Kiếm ăn được mấy phải đi tìm mồi.
Thương thay hạc lánh đường mây.
Chim bay mỏi cánh biết ngày nào thôi.
Thương thay con cuốc giữa trời.
Dầu kêu ra máu có người nào nghe..

Bài ca dao trên gợi ra trong ta bao xúc cảm với những kiếp đời nhỏ bé, lênh đênh trong xã hội. Người lao động xưa khi nhìn thấy những con vật nhỏ bé tội nghiệp thường có sự đồng cảm. Đó chính là đồng cảm thân phận, đồng cảm xuất phát từ cái nghẹn ngào cho chính bản thân mình. Một loạt hình ảnh liệt kê trong bài như con tằm, con kiến, con hạc, chim ,cuốc đều  là hình ảnh ẩn dụ  về số phân hẩm hiu, khốn khổ của kiếp người trong xã hội.  Con tằm kia thì suốt đời tằm chỉ ăn lá dâu,  rút ruột tận cùng để làm thành tơ. Chúng lao động cống hiến miệt mài đến chết mà chẳng có được cho mình chút gì. Còn con kiến là loài sinh vật nhỏ bé  từng đàn phải kéo đi kiếm ăn chắt chiu, tích bóp mà chẳng đi đâu về đâu. Con hạc, con chim thì  phiêu bạt giữa cuộc đời. Số phận của chúng vô định bởi trước mắt chúng chẳng có lấy một bến bờ nào bình an. Tác giả dân gian còn thương cảm cho thân phận con cuốc. Loài vật ấy bị khinh rẻ và dầu có kêu than cũng chẳng được nhận lấy chút ít đồng cảm nào. Mỗi con vật là một kiếp đời nhỏ bé. Thân phận người lao động trong xã hội ấy là thân phận thấp hèn và dường như nỗi đau, bất hạnh đã trở thành quen đến mức nỗi đau dù xé lòng cũng chỉ có thể xót xa mà thôi! 

Anh đang nghe được bài cho nhau là rất nhiều lần mẹ câu đầu của bài ca dao nói về con tằm phải nhả tơ chỉ kiếp người suốt đời bị người khác muốn rút hết sức lực hai câu tiếp theo trẻ con kiến phải đi kiếm mồi chị lên thân phận nhỏ bé suốt đời khó nhọc vất vả mà vẫn nghèo khó có hai câu tiếp theo nói về con hạc bay mỏi cánh chỉ những người lao động suốt đời phiêu bài với những cố gắng vô vọng hai câu cuối cùng nói về con cuốc kêu ra máu chỉ những người thấp bé có nỗi oan trái không được lẽ Công Bằng sau khi đọc bài ca dao chúng ta biết được nỗi khổ nhiều bè của những người lao động bị áp bức bóc lột chịu nhiều oan trái