b ) Bài thơ được viết năm 1947 – những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, tại chiến khu Việt Bắc. 

Đọc hai câu thơ đầu Bác đã mở ra cho chúng ta cảnh đẹp của núi rừng Việt Bắc trong đêm khuya thanh tĩnh. Khung cảnh núi rừng Việt Bắc đc hiện lên qua âm thanh du dương, ngọt ngào của tiếng suối từ xa vọng lại. Bác thật tinh tế khi sử dụng nghệ thuật so sánh độc đáo " Tiếng suối trong như tiếng hát xa". Tiếng suối vô tri, vô giác đã trở nên sống động. Núi rừng Việt Bắc không còn hoang vắng, lạnh lẽo mà ấm áp tình người. Người đọc tưởng như tiếng suối đã trở thành người bạn tri âm, tri kỉ, cất tiếng hát lên cho con người thưởng thức. Bức tranh thiên nhiên ấy còn hiện lên qua vẻ đẹp của ánh trăng "Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa". Trăng trén cao bao trùm cây cổ thụ xuyên qua kẽ lá chiếu xuồng mặt đất thành muôn ngàn bông hoa lung linh, lay động. Bác thật khéo khi sử dụng điệp từ " lồng " khiến cho cảnh vật ở ba tầng không gian được gắn kết một cách kì diệu. Phải là người có tình yêu thiên nhiên tha thiết, có tâm hồn nhạy cảm thì tác giả mới có thể viết nên được những vần thơ hay và đẹp đến như vậy. 

c ) Tiếng suối trong như tiếng hát xa
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà
- Các biện pháp tu từ sử dụng trong bài thơ:
+ Điệp ngữ: “ lồng”, “ chưa ngủ”.
+ So sánh : Tiếng suối – tiếng hát; cảnh vật đẹp- bức tranh.
- Tác dụng:
+ Điệp ngữ “ lồng” tạo nên vẻ đẹp lung linh , huyền ảo cho cảnh vật về đêm.
+ Điệp ngữ “ chưa ngủ” thể hiện ngoại cảnh và nội tâm của Bác, một tâm hồn nghệ sĩ hòa lẫn vào trong tâm hồn chiến sĩ. Người chưa ngủ vì cảnh thiên nhiên đẹp và chưa ngủ vì lo cho dân, cho nước.
+ So sánh tiếng suối chảy róc rách, văng vẳng như tiếng hát ngọt ngào của ai đó trong đêm khuya tĩnh lặng làm cho cảnh vật trở nên gần gũi, thân thiết.
+ So sánh cảnh vật đẹp như một bức tranh qua cái nhìn của nhà thơ thể hiện tâm hồn nhạy cảm của Bác.