Tình hình Nhật Bản từ đầu thế kỉ XIX đến trước năm 1868:

* Về kinh tế:

- Nông nghiệp:

+ Quan hệ sản xuất phong kiến lạc hậu.

+ Địa chủ bóc lột nhân dân lao động rất nặng nề, tình trạng mất mùa đói kém liên tiếp xảy ra.

- Công nghiệp:

+ Kinh tế hàng hoá phát triển, công trường thủ công xuất hiện ngày càng nhiều.

+ Những mầm mống kinh tế tư sản chủ nghĩa phát triển nhanh chóng.

* Về xã hội:

- Chính phủ Sôgun vẫn duy trì chế độ đẳng cấp, mâu thuẫn giai cấp ngày càng gay gắt.

* Về chính trị:

- Nhật Bản vẫn là quốc gia phong kiến. Thiên hoàng có vị trí tối cao, nhưng quyền hành thực tế thuộc về Tướng quân (Sôgun) dòng họ Tô-ku-ga-oa ở phủ Chúa (Mạc phủ).

- Giữa lúc chế độ Mạc phủ khủng hoảng nghiêm trọng thì các nước tư bản phương Tây (trước tiên là Mĩ), dùng áp lực quân sự đòi Nhật Bản phải “mở cửa”.

⟹ Như vậy, đến giữa thế kỉ XIX, Nhật Bản đã lâm vào một cuộc khủng hoảng trầm trọng, đứng trước sự lựa chọn: 

+ Hoặc tiếp tục duy trì chế độ phong kiến trì trệ, bảo thủ để các nước đế quốc xâu xé.

+ Hoặc tiến hành duy tân, đưa Nhật Bản phát triển theo con đường của các nước tư bản phương Tây.

 

Cuộc cải cách của Thiên Hoàng Minh Trị :

- Thời gian bắt đầu : Tháng 1- 1868 .

- Lĩnh vực : kinh tế , chính trị , xã hội , văn hóa , giáo dục , quân sự .

+ Về kinh tế : Thống nhất tiền tệ , xóa bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai cấp phong kiến , phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn , xây dựng các cơ sở hạ tầng . 

+ Về chính trị , xã hội : chế độ nông bô được bãi bỏ , đưa tư sản lên nắm chính quyền , thi hành chính sách giáo dục bắt buộc , chú trọng nội dung khoa học - kĩ thuật .

+ Về quân sự : Quân sự được tổ chức và huấn luyện theo kiểu phương Tây , chế độ nghĩa vụ thay cho chế độ trưng binh .

 Kết quả của cuộc Duy Tân Minh Trị : 

Nhật Bản thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa , phát triển thành 1 nước tư bản công nghiệp .

Tình hình kinh tế của Nhật Bản cuối thế kỉ XIX : phát triển mạnh mẽ . 

Bước sang thế kỉ XX , tình hình chính trị và quân sự của Nhật Bản : 

- Chính trị : Giới cầm quyền Nhật Bản đã đẩy mạnh chính sách xâm lược và bành trướng . 

- Quân sự : Nhật chiếm bán đảo Liêu Đông , phía Nam đảo Xa-kha-lin , Đài Loan và cảng Lữ Thuận của Trung Quốc .