Soạn bài Thành ngữ - Ngắn gọn nhất

I. Thế nào là thành ngữ:

1.  Nhận xét thành ngữ lên thác xuống ghềnh:

a. Không thể thay được vì ý nghĩa sẽ trở nên lỏng lẻo.

   Không hoán đổi được vị trí vì đây là trật tự từ cố định.

b. Đặc điểm cấu tạo của cụm từ trên là chặt chẽ về thứ tự các từ và nội dung ý nghĩa.

2.

a. Cụm từ lên thác xuống ghềnh có nghĩa là trôi nổi, lênh đênh phiêu bạt.

b. Nhanh như chớp: hành động mau lẹ, rất nhanh, rất chính xác.

II. Sử dụng thành ngữ:

1. Xác định vai trò ngữ pháp:

- Bảy nổi ba chìm: vị ngữ

- Tắt lửa tối đèn: phụ ngữ cho danh từ khi.

2. Cái hay của việc dùng các thành ngữ:

   Ý nghĩa cô đọng, hàm súc, gợi liên tưởng cho người đọc, người nghe.

III. LUYỆN TẬP:

1. Tìm và giải nghĩa các thành ngữ:

a. Sơn hào hải vị: các món ăn, sản phẩm lạ của trên núi, dưới biển.

   Nem công chả phượng: món ăn quý hiếm

b. khỏe như voi: rất khỏe

   tứ cố vô thân: không ai thân thích, ruột thịt

c. da mồi tóc sương: da đã có những chấm đồi mồi, tóc đã bạc => chỉ sự nhan sắc đã thay đổi.

2. Kể vắn tắt:

- Truyền thuyết “Con Rồng cháu Tiên”:

   Lạc Long Quân là người mình rồng sống ở dưới nước. Âu Cơ là con gái thần Nông xinh đẹp. Hai người gặp nhau, yêu nhà và kết duyên thành vợ chồng. Âu Cơ đẻ ra bọc trăm trứng, trăm trứng nở ra 100 người con. Sau đó, vì không que ở trên cạn, Lạc Long Quân đã chia 50  con ở với Âu Cơ và 50 con ở với Lạc Long Quân. Về sau, cứ hễ có việc gì sẽ giúp nhau.

- Truyện ngụ ngôn “Ếch ngồi đáy giếng”

   Ếch là một con vật sống lâu ngày trong giếng và cứ nghĩ mình lớn nhất, oai nhất, luôn coi trời bằng vung. Trời mưa, ếch tràn lên bờ, ếch ra ngoài và bị con trâu giẫm bẹp chết.

- Truyện “Thầy bói xem voi”

   Có 5 ông thầy bói rủ nhau đi xem một con voi. Vì không nhìn thấy nên mỗi ông sờ một bộ phận của con voi và đưa ra những nhận xét không đúng. Cuối cùng, không thầy nào chịu nhường thầy nào nên các thầy xảy ra xô xát.

3. Điền thêm yếu tố để có thành ngữ trọn vẹn:

- Lời ăn tiếng nói

- một nắng hai sương

- Ngày lành tháng tốt

- No cơm ấm bụng

- Bách chiến bách thắng

- Sinh cơ lập nghiệp

4. Tìm thêm các thành ngữ:

- Nhà tranh vách đất: chỉ sự nghèo nàn

- Ruột để ngoài da: hay quên, vô tâm.

- Mèo mù vớ cá rán: sự may mắn bất ngờ có được.

- Nước đổ lá khoai: phí công, vô ích.

- Ném tiền qua cửa sổ: lãng phí vô lối.