Soạn bài: Thành ngữ (siêu ngắn)

1. a, không thể thay một vài từ trong cụm từ này bằng từ khác. Cũng không thể xem một vài từ vào cụm từ ấy. Lại không thể đảo vị trí các cụm từ ấy

b. Cụm từ lên thác xuống ghềnh có cấu tạo cố định không thể thêm bớt hay thay đổi vị trí các từ trong cấu tạo của nó

→ Là một thành ngữ

2.a , ý nhĩa cụm từ lên thác xuống ghềnh là lặn lội khó khăn vất vả nguy hiểm

- Thác: chỗ dòng sông có vực đá khiến nước chảy dốc

- Ghềnh chỗ nước chảy xoáy mạnh

→ Do đó lên thác xuống ghềnh là công việc nguy hiểm vì vậy thành ngữ này được hình thành do lớp nghĩa ấy

b. Nhanh như chớp: rất nhanh cực kì nhanh

- chớp là ánh sáng lóe lên rất nhanh

→ Do vậy nói nhanh như chớp lấy phép so sánh để cụ thể hóa cái nhanh ấy

1.Xác định vai trò của thành ngữ

- Bảy nổi ba chìm: giữ vai trò vị ngữ

- Tắt lửa tối đèn: làm phụ ngữ trong cụm động từ( phòng khi...)

2.Cái hay của việc dùng các thành ngữ trong hai câu trên là: ngắn gọn hàm súc có tính hình tượng và tính biểu cảm cao

Bài 1 (trang 145 Ngữ Văn 7 Tập 1):

a. Sơn hào hải vị: chỏ những đồ ăn quý lấy ở núi ở biển

- Nem công chả phượng: món ăn làm bằng thịt công bóp với thính, thịt con phượng nướng chín, ý nói đồ ăn quý hiếm

b. Khỏe như voi: có sức mạnh như voi

- Tứ cố vô thân: không có ai họ hàng gần gũi

c. Da mồi tóc sương: màu da người già lốm đốm như màu đồi mồi màu tóc người già bạc như sương

Bài 2 (trang 145 Ngữ Văn 7 Tập 1): Kể vắn tắt các truyền thuyết ngụ ngôn

a.Con rồng cháu tiên

Lạc Long Quân là thần nòi rồng sống dưới nước còn Âu Cơ là dòng tiên sống trên núi cao. Một người có sức mạnh vô địch, một người xinh đẹp tuyệt trần. Hai người gặp gỡ kết duyên sinh ra một bọc trăm trứng. Về sau họ chia tay Lạc Long Quân dẫn 50 người con xuống biển. Âu Cơ đưa 50 người con lên rừng người con cả mở nghiệp dựng nước xưng là Hùng Vương.

b.Ếch ngồi đáy giếng

Trong một cái giếng nọ có một con ếch sống đã lâu. Xung quanh nó chỉ có một vài loài vật bé nhỏ. Hằng ngày ếch kêu ồm ộp khiến các con vật kia hoảng sợ. Quen tính kiêu ngạo chủ quan nên khi trời mưa to nước tràn bờ ếch nhâng nháo đưa cặp mắt lên nhìn trời không để ý xung quanh nên bị trâu giẫm bẹp

c.Thầy bói xem voi

Có năm ông thầy bói mù nghe có con voi đi qua bèn rủ nhau đi xem. Mỗi ông chỉ sờ một bộ phận của con voi( vòi , ngà, tai, chân, đuôi)rồi phán cả hình thù con voi( như con đỉa, như cái đòn càn, như cái quạt, như cái cột nhà, như cái chổi sể cùn) . Cuối cùng không ai chịu ai đánh nhau đến sứt đầu mẻ chán.

Bài 3 (trang 145 Ngữ Văn 7 Tập 1): Điền thêm từ để tạo thành ngữ

- Một nắng hai sương

- Lời ăn tiếng nói

- Ngày lành tháng tốt

- No cơm ấm cột

- Bách chiến bách thắng

- Sinh cơ lập nghiệp

Bài 4 (trang 145 Ngữ Văn 7 Tập 1): Các thành ngữ sưu tầm được

- Tâm phục khẩu phục

- Bán tín bán nghi

- Mưa to gió lớn

- Năm nắng mười mưa

- Tham sống sợ chết

- Mẹ góa con côi

- Ruột để ngoài da

- Bùn lầy nước đọng

- Rán sành ra mỡ

- Thắt lưng buộc bụng

- Đi guốc trong bụng

- Lòng lang dạ thú

- Năm châu bốn bể

- Bùn lầy nước đọng