Soạn bài Tổng kết về từ vựng ( luyện tập tổng hợp ) - Soạn văn lớp 9

 Bài tập 1

   Hai dị bản của câu ca dao có điểm khác biệt là dị bản thứ nhất dùng từ gật đầu, dị bản thứ hai dùng từ gật gù.

   Gật đầu: cúi đầu xuông rồi ngẩng lên biểu lộ sự đồng ý hay để chào hỏi. Còn gật gù là gật đầu nhẹ và nhiều lần biểu thị thái độ đồng tình, tán thưởng.

   Như thế, từ gật gù thể hiện xác hợp hơn ý nghĩa cần biểu đạt. Tuy mổn ăn đạm bạc nhưng đôi vợ chồng nghèo ăn rất ngon miệng và họ biết chia sẻ những niềm vui nhỏ bé đơn sơ trong cuộc sống thường nhật.

Bài tập 2

   Người vợ không hiểu được nghĩa của cách nói "chỉ có một chân sút*

  "Chỉ có một chăn sút” là chỉ thuận có một chân nghĩa là chỉ có một chân

có thể sút mạnh và trúng.

Bài tập 3. Trong các từ vai, miệng, chân, tay, đầu ở đoạn thơ, từ nào được dùng theo nghĩa gốc, từ nào được dùng theo nghĩa chuyển. Nghĩa chuyển nào được hình thành theo phuowg thức ẩn dụ, nghĩa nào được hình thành theo phương thức hoán dụ.

- Những từ được dùng theo nghĩa gốc: miệng, chân, tay.

- Những từ được dùng theo nghĩa chuyển: vai (hoán dụ), đầu (ẩn dụ).

Bài tập 4 :

    Khéo dừng các từ: đỏ, xanh, hồng, ánh, lửa, cháy, tro tạo thành hai trường từ vựng: chỉ màu sắc, và chỉ lửa cùng những sự vật hiện tượng có quan hệ liên tưởng với lửa. Hơn nữa, các từ trong hai trường từ vựng trên lại có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Màu áo đỏ của cô gái đã thắp lên trong mắt chàng trai (và những người khác) ngọn lửa, ngọn lửa đó cháy lên lan tỏa làm anh đắm say, ngất ngây (cháy thành tro) và lan ra cả không gian làm không gian cũng đổi sắc (cây xanh như cũng ánh hồng).

   Ngoài ra bài thơ còn sử dụng những cặp từ ngữ đối lập: cây xanh / ánh hồng; em đi / anh đứng.

   Nhờ vậy, bài thơ tạo được hình ảnh gây ấn tượng mãnh liệt với người đọc, qua đây thể hiện đặc sắc và độc đáo một tình yêu cháy bỏng nồng nhiệt.

Bài tập 5 

   Các sự vật và hiện tượng trong đoạn văn trích được đặt tên theo cách dùng từ ngữ có sẵn với một nội dung mới dựa vào đặc điểm của sự vật, hiện tượng được gọi tên.

   Năm ví dụ về những sự vật, hiện tượng được gọi tên theo cách dựa vào đặc điểm riêng của chúng là:

Cá kiếm (cá cảnh nhiệt đới cỡ nhỏ, đuôi dài và nhọn như cái kiếm)

Cá kim (cá biển có mồm dài và nhọn như cái kim)

Cá kìm (cá biển có hàm dưới nhô ra, nhỏ và như cái kìm)

Che móc câu (chè búp ngon, cánh săn, nhỏ và cong như hình cái móc câu)

Ớt chỉ thiên (ớt quả nhỏ, quả chỉ thẳng lên trời)

Bài tập 6. Truyện cười phê phán điều gì?

   Câu truyện cười dân gian nhằm phê phán thói sính dùng từ nước ngoài của một số người.