Nghĩa tường minh và hàm ý- soạn văn 9

Câu 1. Đọc lại đoạn trích đã dẫn ở mục I và cho biết:

a) Câu nào cho thấy họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên? Từ ngữ nào giúp em nhận ra điều ấy?

b) Tìm những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái trong câu cuối đoạn văn. Thái độ ấy giúp em đoán ra điều gì liên quan đến chiếc mùi soa?

   a): Câu “Nhà họa sĩ tặc lưỡi đứng dậy”. Cho thấy họa sĩ cũng chưa muốn chia tay anh thanh niên. Đây là cách dùng “hình ảnh” để diễn đạt ý của ngôn ngữ nghệ thuật.

   (b): Trong câu cuối đoạn ván, những từ ngữ miêu tả thái độ của cô gái liên quan tới chiếc mùi soa là:

•  mặt đỏ ửng            (ngượng);
• nhận lại chiếc khăn (không tránh được);
•  quay vội đi           (quá ngượng).

   Qua các hình ảnh này có thể thấy cỗ gái đang bối rối đến vụng về vì ngượng. Cô ngượng vì cô định kín đáo để khăn lại làm kỉ vật cho người thanh niên, thế mà người thaiih niên lại quá thật thà tưởng là cô bỏ quên, nên gọi cô để trả lại.

2. Hãy cho biết hàm ý của câu in đậm trong đoạn trích sau đây:

Bác lái xe dắt anh ta lại chỗ nhà hội họa và cô gái:

- Đây, tôi xin giới thiệu với anh một họa sĩ lão thành nhé. Và cô đây là kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi. Tuổi già cần nước chè: ở Lào Cai đi sớm quá. Anh hãy đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước hoa của Yên Sơn nhà anh.

                                                                                          (Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

   Hàm ý của câu in đậm là “Họa sĩ già chưa kịp uống nước chè đấy”.

Câu 3. Tìm câu chứa hàm ý trong đoạn trích sau và cho biết nội dung của hàm ý.

Mẹ nó đâm nổi giận quơ đũa bếp dọa đánh, nó phải gọi nhưng lại nói trổng:

- Vô ăn cơm!

Anh Sáu vẫn ngồi im, giả vờ không nghe, chờ nó gọi "Ba vô ăn cơm". Con bé cứ đứng trong bếp nói vọng ra: 

 -Cơm chín rồi!

Anh cũng không quay lại.

                                                                                        (Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)

Câu “Cơm chín rồi!” có chứa hàm ý, đố là “ông vô ăn cơm đi"  

Câu 4. Đọc các đoạn trích sau đây (trích từ truyện ngắn Làng của Kim Lân), cho biết những câu in đậm có phải là câu chứa hàm ý không. Vì sao?

a) Có người hỏi:

- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?..

- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!

Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười mhạt một tiếng, vươn vai nói to:

- Hà, nắng gớm, về nào…

Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.

b) – Này, thầy nó ạ.

Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.

- Thầy nó ngủ rồi à?

- Gì?

Ông lão khẽ nhúc nhích.

- Tôi thấy người ta đồn…

Ông lão gắt lên:

- Biết rồi!

Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.