Viết bài làm văn số 3 (bài làm ở nhà) - Ngữ văn 10

Câu 1: Xem lại phần Hướng dẫn chung ở bài Viết bài làm văn số 2 để nắm thật vững: Đặc điểm chung của văn tự sự, các yếu tố cấu thành của văn bản tự sự.

• Tự sự là phương thức trình bày, kể một chuỗi các sự việc, sự việc này dẫn đến sự việc kia. Tự sự giúp người kể giải thích sự việc, tìm hiểu con người, nêu vấn đề và trình bày thái độ khen chê.
• Một văn bản tự sự thường có:
  • Nhân vật
  • Ngôi kể
  • Cốt truyện
  • Tình tiết
  • Chi tiết
  • Các yếu tố biểu cảm
  • Các yếu tố miêu tả
  • ....

Câu 2: Ôn lại cách lập dàn ý; cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự

• Lập dàn ý:
  • Lập dàn ý cho bài văn tự sự là nêu rõ nội dung chính cho câu chuyện mà mình sẽ viết, sẽ kể
  • Dàn ý chung:
    • Mở bài: Giới thiệu câu chuyện
    • Thân bài: Những sự việc, chi tiết chính theo diễn biến câu chuyện
    • Kết bài: Kết thúc câu chuyện
  • Muốn lập dàn ý cần dự kiến đề tài, xác định các nhân vật, chọn và sắp xếp các sự việc, chi tiết tiêu biểu một cách hợp lí.
• Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu:
  • Sự việc, chi tiết tiêu biểu có tác dụng dẫn dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật và tập trung thể hiện chủ đề của câu chuyện.
  • Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu
    • Xác định đề tài, chủ đề
    • Dự kiến cốt truyện (Gồm nhiều sự việc nối tiếp nhau)
    • Triển khai các ý bằng các chi tiết

Câu 3: Đọc lại bài làm văn số 2, đối chiếu với những chi tiết trong tiết trả bài để tự rút kinh nghiệm cho bài viết số 3 theo yêu cầu cao hơn là viết bài làm văn tự sự có một số yếu tố hư cấu.

Đề 1: Cây lau chứng kiến việc Vũ Nương ngồi bên bờ Hoàng Giang than thở một mình rồi tự vẫn. Viết lại câu chuyện đó theo ngôi kể thứ nhất hoặc ngôi kể thứ ba (mở rộng tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ)

Đề 2: Hãy hóa thân vào những que diêm để kể lại câu chuyện theo diễn biến và kết thúc truyện ngắn Cô bé bán diêm của An-đéc-xen (hoặc diễn biến sự việc tương tự, nhưng có kết thúc khác)

Đề 3: "Tôi tên là Oanh Liệt. Cái tên này cậu chủ đặt cho tôi nhờ những trận đấu oanh liệt của tôi trên các sới chọi trong làng. Vậy mà giờ đây, cậu chủ bỏ rơi tôi để chạy theo những trò chơi mới..."

Dựa theo những lời tâm sự trên, anh (chị) hãy viết một truyện ngắn theo ngôi kể thứ nhất, kể về số phận và nỗi niềm của một con gà chọi bị bỏ rơi.

Đề 4: Sáng tác một truyện ngắn (đề tài tự chọn, mang ý nghĩa xã hội) có tác dụng giáo dục thiết thực đối với tuổi trẻ hiện nay (tham khảo đề 2, phần Luyện tập, trong bài Lập dàn ý bài văn tự sự - trang 46)

• Suy nghĩ kĩ về đề tài mà mình sẽ viết, sao cho câu chuyện có ý nghĩa sâu sắc nhất. Từ đó lựa chọn nhan đề, dự kiến cốt truyện cho bài viết.
• Lập dàn ý cho bài viết, trong đó có thể viết nháp đoạn mở đầu, đoạn kể một sự việc tiêu biểu hoặc đoạn kết thúc.
• Khi suy nghĩ đã chín thì chọn một thời điểm thích hợp, tập trung tư tưởng để viết trong khoảng từ 90 đến 120 phút. Cố gắng hoàn thành bài viết trong thời gian dự kiến, không nên viết rải rác, gián đoạn trong nhiều lần, nhiều ngày, dễ khiến bài viết rời rạc, tản mạn, nhạt nhẽo.
• Sau khi viết xong, cần đọc lại để bổ sung hoặc sữa chữa những lỗi về chính tả, dùng từ, đặt câu,...

Đề: Hãy hóa thân vào nhân vật Pê- nê- lôp kể lại cuộc đoàn tụ giữa nàng với Uy- lit- xơ dựa theo nội dung đoạn trích mà em đã học

Gợi ý làm bài

• Mở bài: Mở đầu câu chuyên, và dẫn dắt người đọc bắt đầu vào các sự việc sẽ diễn ra trong câu chuyện
• Thân bài:
  • Diễn biến tâm trạng Pê-nê-lôp khi nghe được lời nhũ mẫu báo tin Uy- liy- xơ đã trở về:
    • Vui mừng vì biết được chồng mình vẫn còn sống và đã trở về với gia đình, nàng cảm thấy tim mình đập rộn ràng như lúc cồn trẻ tuổi khi Uy- lit- xơ ngỏ lời yêu thương nàng........
    • Nhưng sự từng trải của nàng trong 20 năm chờ chồng và lo đối phó với bọn cầu hôn đã khiến nàng bình tĩnh lại, băn khoăn, nghi ngờ, vừa bước xuống cầu thang nàng vừa đấu tranh tư tưởng trong chính mình. -Diễn biến tâm trạng của Pê- nê- lôp khi thử thách và nhận ra chồng:
      • Lạnh lùng, kiên quyết không nhận người hành khất là chồng dù ông ta tắm xong đẹp như một vị thần vì chưa giải được nghi ngờ trong lòng nàng.
      • Vui mừng, hạnh phúc tột độï khi nhận ra Uy- lit- xơ đã trở về, dường như vạn vật trở nên tươi tắn hơn, rạng rỡ hơn..
      • Âu yếm, tìm lời lẽ để thanh minh cho chồng hiểu cách ứng xử của mình
• Kết bài: Cuộc sống hạnh phúc lại đến với gia đình của nàng nhưng nàng không bao giờ quên được những kỉ niệm đáng nhớ của buổi đoàn tụ.