Những cảm nhận về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm trong phần một đoạn trích “Đất nước”

Đề bài

Phân tích những cảm nhận về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm trong phần một đoạn trích “Đất nước” (trích từ  trường ca “Mặt đường khát vọng”)

Hướng dẫn giải

Đất nước là những gì gần gũi, gắn bó bình dị với mỗi con người, mỗi gia đình, vừa trừu tượng lại vừa cụ thể. Đất nước gợi nhắc đến miếng trầu bà ăn, đến mảnh đất cha ông ta từ xưa sinh ra, lớn lên, trồng tre, đánh giặc, gắn với cuộc sống lao động, trong đó mọi người thương yêu và đùm bọc lẫn nhau:

Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay, muối mặn

Cái kèo, cái cột thành tên

Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng…

Đất nước được cảm nhận từ phương diện địa lí và lịch sử, theo thời gian đằng đẵng và không gian mênh mông. Đó là chiều dài và chiều sâu lịch sử với những huyền thoại Lạc Long Quân, Âu Cơ đẻ ra trăm trứng, những truyền thuyết Hùng Vương và ngày giỗ Tổ; đó là không gian rộng với núi sông, rừng biển “Con chim phượng hoàng”, “con cá ngư ông”, là không gian gần gũi với cuộc sống của từng con người “đất là nơi anh đến trường, nước là nơi em tắm”, cũng chính là nơi tồn tại của cộng đồng dân tộc qua nhiều thế hệ:

Những ai đã khuất

Những ai bây giờ

Yêu nhau và sinh con đẻ cái

Gánh vác phần người đi trước để lại

Dặn dò con cháu chuyện mai sau…

Đất nước hàm chứa mọi cá nhân nên trong mỗi cá nhân đều có một phần đất nước. Đó là một ý tưởng mới mẻ trong cách cảm nhận về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm.:

Trong anh và em hôm nay

Đều có một phần Đất Nước.

Kết thúc phần một là lời nhắn nhủ thế hệ trẻ về trách nhiệm đối với đất nước của mình. Tư tưởng ấy được thể hiện với một điệu thơ chân thành, tha thiết:

Mai này con ta lớn lên

Con sẽ mang Đất Nước đi xa…

...Đất Nước là máu xương của mình

Phải biết gắn bó và san sẻ

Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở

Làm nên Đất Nước muôn đời…

Cùng học vui chúc các em học tập tốt!