Tuần 19 - Tập đọc: Người công dân số Một (tiếp theo) - Tiếng Việt 5

a. Luyện đọc

• Đọc đúng các từ khó
  • La-tút-sơ Tơ-rê-vin, Biển Đỏ, A-lê-hấp.
• Đọc lưu loát toàn bài.

b. Đọc - hiểu

• Hiểu các từ ngữ khó trong bài:
  • Súng thần công: súng lớn thời xưa, đặt trên bệ cố định hoặc trên giá có bánh xe, có đạn bằng đá, đồng hoặc gang, hình cầu, được nạp từ miệng nòng; tầm bắn xa khoảng hơn 200 mét.
  • Hùng tâm tráng khí: lòng quả cảm và khí phách mạnh mẽ.
  • Tàu La-tút-sơ Tơ-rê-vin: một tàu buôn của người Pháp. Trên chiếc tàu này, năm 1911, Bác Hồ rời Tổ Quốc đi tìm đường cứu nước.
  • Biển Đỏ (còn gọi là Hồng Hải): biển thuộc Ấn Độ Dương, nước có sắc đỏ.
  • A-lê-hấp (tiếng Pháp): lời thúc giục hành động.
• Bố cục: 2 phần
  • Đoạn 1: Từ đầu đến Lại còn say sóng nữa.
  • Đoạn 2: Phần còn lại
• Nội dung
  • Ca ngợi lòng yêu nước, tầm nhìn xa và quyết tâm cứu nước của người thanh niên Nguyễn Tất Thành.
• Luyện đọc diễn cảm

Mai: - (Với anh Lê) Chào ông. (Quay sang anh Thành) Anh Thành ạ, tôi có xin được cho anh chân phụ bếp.
Thành: - Cảm ơn anh. Bao giờ phải trình diện?
Mai: - Càng sớm càng tốt. Nhưng đêm nay anh phải nghĩ kĩ đi đó. Vất vả, khó nhọc lắm đấy. Sóng Biển Đỏ rất dữ dội, có thể chết được. Mà chết thì nguười ta bỏ vào áo quan, bắn một loạt súng chào, rồi "A lê hấp", cho phăng xuống biển là rồi đời.
Thành: - Tôi nghĩ kĩ rồi. Làm thân nô lệ mà muốn xoá bỏ kiếp nô lệ thì sẽ thành công dân, còn yên phận nô lệ thì mói mói là đầy tớ cho nguười ta. Đi ngay có đưuợc không, anh?
Mai: - Cũng được. 
(Thành cho sách vào túi quần áo, khoác lên vai.)
Lê: - Này. Còn ngọn đèn hoa kì.
Thành: - Sẽ có một ngọn đèn khác anh ạ. Chào anh nhé! (Cùng Mai đi ra cửa)
Lê: - Ch...ào! (Tắt đèn)

Câu 1 (trang 11 sgk Tiếng Việt 5): Anh Lê, anh Thành đều là những thanh niên yêu nước, nhưng giữa họ có gì khác nhau ?

Gợi ý:

• Anh Lê, anh Thành đều là những thanh niên yêu nước, nhưng giữa họ vẫn có điểm khác nhau. Điểm khác nhau giữa anh Lê và anh Thành là:
  • Anh Lê: có tâm lí tự ti, cam chịu cảnh sống nô lệ, vì cảm thấy mình yếu đuối, nhỏ bé trước sức mạnh vật chất của kẻ xâm lược.
  • Trái lại, anh Thành không cam chịu, rất tin tưởng vào con đường mình đã chọn: ra nước ngoài học cái mới để về cứu dân, cứu nước.

Câu 2 (trang 11 sgk Tiếng Việt 5): Quyết tâm của anh Thành đi tìm đường cứu nước được thể hiện qua những lời nói, cử chỉ nào ?

Gợi ý:

• Quyết tâm của anh Thành đi tìm đường cứu nước được thể hiện qua những lời nói, cử chỉ:
  • Lời nói:
    • Để giành lại non sông, chỉ có hùng tâm tráng khí chưa đủ, phải có trí, có lực… Tôi muốn sang nước họ…. học cái trí khôn của họ để về cứu dân mình…
    • Làm thân nô lệ… yên phận nô lệ thì mãi mãi là đầy tớ cho người ta…. Đi ngay có được không anh?
    • Sẽ có một ngọn đèn khác anh ạ.
  • Cử chỉ: xòe bàn tay ra: “Tiền ở đây chứ đâu?”

Câu 3 (trang 11 sgk Tiếng Việt 5): "Người công dân số Một" trong đoạn kịch là ai ? Vì sao có thể gọi như vậy?

Gợi ý:

• Người công dân số một trong đoạn kịch là Nguyễn Tất Thành vì ý thức là công dân của một nước Việt Nam độc lập được thức tỉnh rất sớm ở Người. Với ý thức này Nguyễn Tất Thành đã ra nước ngoài tìm con đường cứu nước, lãnh đạo nhân dân giành độc lập cho đất nước.

Câu 4 (trang 11 sgk Tiếng Việt 5): Đọc phân vai theo các nhân vật trong đoạn kịch.