Soạn bài: Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh

I. Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh

  1. Bài viết cung cấp cho người đọc:

    + Lịch sử hình thành của hồ Hoàn Kiếm (ban đầu là một nhánh sông Hồng)

    + Hồ với nhiều tên gọi khác nhau trải qua chiều dài lịch sử.

    + Lịch sử và kiến trúc của đền Ngọc Sơn

    + Bên cạnh đó là những danh lam thắng cảnh như Đài Nghiên, Tháp Rùa, Tháp Bút.

  2. Muốn viết bài về danh lam thắng cảnh cần:

    + Sự quan sát và trải nghiệm thực tiễn

    + Tìm hiểu kiến thức thông qua sách vở, lịch sử, tích truyện dân gian, truyền thống văn hóa của vùng đất được thuyết minh.

    → Kết hợp hai nguồn kiến thức trên để bài viết sinh động, chân thực, có chiều sâu.

  3. Muốn có kiến thức về danh lam thắng cảnh:

    - Đến trực tiếp tham quan, tìm hiểu, nghe hướng dẫn viên thuyết minh, tự quan sát, ghi chép tỉ mỉ

    - Tìm đọc tài liệu liên quan tới danh lam thắng cảnh đó.

    - Khảo sát, tìm hiểu thông tin từ những người sống lâu năm ở gần danh lam thắng cảnh đó.

  4. Bố cục của bài viết về Hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn không bố cục thành ba phần thông thường mà:

    + Giới thiệu về đền hồ, đền và kết thúc bằng sự liên hệ những danh lam khác.

    + Phần giới thiệu đền Ngọc Sơn trình bày không theo trình tự nhất định: Tháp Rùa → đền → các công trình địa danh bên ngoài khác.

  5. Phương pháp thuyết minh ở đây: phân tích, liệt kê.

II. Luyện tập

Bài 1 (trang 35 sgk Ngữ văn 8 tập 2):

  Bố cục bài giới thiệu hồ Hoàn Kiếm:

  - Mở bài: Giới thiệu chung về hai thắng cảnh hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn.

  - Thân bài:

    + Giới thiệu về hồ Hoàn Kiếm

    + Giới thiệu đền Ngọc Sơn

  - Kết bài: Giới thiệu về các danh lam thắng cảnh xung quanh hồ.

Bài 2 (trang 35 sgk Ngữ văn 8 tập 2):

  - Có thể sắp xếp lại trình tự giới thiệu về bài viết như sau:

    + Giới thiệu chung về hai thắng cảnh hồ Hoàn Kiếm và đền Ngọc Sơn

    + Giới thiệu hồ Hoàn Kiếm:

    + Diện tích của hồ

    + Đặc điểm màu nước của hồ

    + Lịch sử của hồ

    + Cảnh vật xung quanh hồ

  - Giới thiệu đền Ngọc Sơn:

    + Vị trí của đền Ngọc Sơn

    + Lịch sử hình thành đền Ngọc Sơn

    + Quang cảnh của đền

  - Giới thiệu về Tháp Rùa:

    + Vị trí Tháp Rùa

    + Lịch sử hình thành Tháp Rùa

    + Quang cảnh đặc sắc xung quanh Tháp Rùa

Câu Bài 3 (trang 35 sgk Ngữ Văn 8 tập 2):

  Khi viết lại bố cục bài này, chọn các chi tiết tiêu biểu làm nổi bật giá trị lịch sử văn hóa của di tích, thắng cảnh:

  - Chi tiết về lịch sử hình thành hồ:

    + Là một đoạn cũ của dòng sông Hồng, hồ có đến vài nghìn tuổi.

    + Trước đó có tên là hồ Lục Thủy

    + Thế kỉ XV có tên Hoàn Kiếm, gắn với sự tích trả gươm thần.

    + Cuối cùng gọi tên hồ là Thủy Quân

  - Chi tiết về lịch sử hình thành đền Ngọc Sơn

    + Từng là Điếu Đài- nơi vua tới câu cá

    + Thời chúa Trịnh Giang lập cung Khánh Thụy ở đảo Ngọc làm nơi hóng gió.

    + Đền có ba nếp

  - Chi tiết về lịch sử hình thành Tháp Rùa:

    + Từ thờ Phật chuyển thành nơi thờ thánh Văn Xương và Đức Thánh Trần

    + Nguyễn Siêu sửa sang lại và tạc lên thân tháp chữ Tả Thanh Thiên

  - Cảnh hiện nay:

    + Bờ Hồ là nơi dạo chơi, hội họp, lễ Tết hằng năm.

Bài 4 (trang 35 sgk Ngữ văn 8 tập 2):

    - Câu thơ nước ngoài gọi Hồ Gươm là chiếc lẵng hoa xinh đẹp giữa lòng Hà Nội được đưa vào phần đầu tiên của đoạn văn giới thiệu Hồ Gươm.

    - Cũng có thể đặt câu thơ nước ngoài đó ở cuối đoạn giới thiệu về Hồ Gươm trước khi chuyển sang đoạn giới thiệu về đền Ngọc Sơn.