Mấy ý nghĩ về thơ - Nguyễn Đình Thi - Ngữ văn 12

• Nguyễn Đình Thi (1924-2003) sinh tại Luông Pha-bang (Lào) quê gốc ở Hà Nội, thuở nhỏ cùng gia đình ở Lào.
• Năm 1931 theo gia đinh về nước. Tham gia hoạt động cách mạng từ năm 1941.
• Sau cách mạng, ông giữ nhiều trọng trách quan trọng trong Hội Văn học – nghệ thuật, sau này là Hội Nhà văn Việt Nam.
• Nguyễn Đình Thi là một nghệ sĩ đa tài: biên khảo triết học, viết văn, làm thơ, phê bình văn nghệ, ở lĩnh vực nào cũng có đóng góp đáng ghi nhận.
• Năm 1996, ông được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
• Các tác phẩm chính.
  • Tiểu thuyết: Xung kích (1951), Vào lửa (1966).
  • Thơ: Người chiến sĩ (1956), Bài thơ Hắc Hải (1958), Dòng sông trong xanh (1974)…
  • Kịch: con nai đen (1961), Hoa và Ngần (1975).
  • Tiểu luận: Mấy vấn đề về văn học (1956), Công việc của người viết tiểu thuyết (1964).

• Hoàn cảnh ra đời

  • Mấy ý nghĩ về thơ được viết vào tháng 9-1949 tại Hội nghị tranh luận văn nghệ ở Việt Bắc.
  • Bài viết này về sau được đưa vào tập Mấy vấn đề về văn học.

• Thể loại: tiểu luận

• Thơ là biểu hiện tâm hồn của con người
  • Thơ và con người có tác động qua lại với nhau.
  • Thơ diễn tả tâm hồn con người.
• Hình ảnh thơ
  • Là hình ảnh thực nảy lên trong tâm hồn khi ta sống trong một hoàn cảnh, trạng thái nào đó.
• Tư tưởng trong thơ
  • Những tư tưởng trong thơ là tư tưởng dính liền với cuộc sống, ở trong cuộc sống.
  • Tư tưởng của nhà thơ nằm ngay trong cảm xúc, tình tự.
• Cảm xúc trong thơ
  • Cảm xúc là phần xương thịt hơn cả của đời sống tâm hồn.
  • Bất cứ cảm xúc tình tự nào của con người cũng dính liền với sự suy nghĩ.
• Cái thực trong thơ
  • Là những hình ảnh sống, những hình ảnh có sức lôi cuốn và thuyết phục người đọc.
  • Đó là những hình ảnh chưa có vết nhòa của thói quen, không bị dập khuôn vào những ý niệm trừu tượng định trước.

• Thơ có nhịp điệu có tính nhạc và ý ở ngoài lời “thi tại ngôn ngoại”.
  • "Đường đi của thơ là con đường đi thẳng vào tình cảm, không quanh co”.
  • "Chỉ chọn một ít điểm chính, bấm vào những điểm ấy thì toàn thể động lên theo”.

• Tác giả khẳng định không có vấn đề: thơ tự do, thơ không vần và thơ có vần, chỉ có thơ thật và thơ giả, thơ hay và thơ không hay, thơ hay không thơ.

 → Quan niệm về thơ đúng đắn, tiến bộ, sát thực với tình hình thơ ca đương thời và vẫn còn nguyên giá trị tới ngày nay.

• Hệ thống luận điểm rõ ràng, lập luận chặt chẽ, sắc sảo. Tác giả sử dụng linh hoạt các thao tác lập luận so sánh, phân tích, giải thích, bác bỏ. Cách suy luận logic.
• Cách lấy dẫn chứng: độc đáo, tinh tế, sát thực có tác dụng soi sáng cho luận điểm.
• Từ ngữ giàu có, ngôn ngữ chọn lọc, được vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo.
• Cách viết có hình ảnh, hình ảnh chân thực, độc đáo gợi nhiều liên tưởng.

3. Soạn bài Mấy ý nghĩa về thơ

Quan niệm về thơ của Nguyễn ĐìnhThi đến nay vẫn còn nguyên giá trị: bởi những vấn đề tác giả đặt ra có giá trị về ý nghĩa thời sự, tính chất khoa học đúng đắn, gắn chặt chẽ với cuộc sống và thực tiễn sáng tác thi ca, sáng tạo thơ. Để nắm vững những nội dung kiến thức cần đạt về văn bản này, các em có thể tham khảo thêm:

Bài soạn Mấy ý nghĩ về thơ.