Dãy hoạt động hóa học của kim loại: K,Na,Mg,Al,Zn,Fe,Pb, (H), Cu, Ag, Au.
Tính chất hóa học của kim loại:
- Tác dụng với phi kim: 3Fe + 2O₂ Fe₃O₄
- Tác dụng với nước: 2Na + 2H₂O → 2NaOH + H₂
- Tác dụng với dung dịch axit: Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂
- Tác dụng với dung dịch muối: 2Al + 3Cu(NO₃)₂ → 2Al(NO₃)₃ +3Cu

1.2. Tính chất hóa học của kim loại Nhôm và Sắt có gì giống và khác nhau

	Nhôm	Sắt
Giống nhau	Nhôm, sắt có những tính chất hóa học của kim loại. Nhôm, sắt đều không phản ứng với HNO₃ đặc, nguội và H₂SO₄ đặc nguội.
Khác nhau	Nhôm có phản ứng với kiềm Khi tham gia phản ứng, nhôm tạo thành hợp chất trong đó nhôm chỉ có hóa trị (III)	Sắt không phản ứng với kiềm Còn sắt tạo thành hợp chất, trong đó sắt có hóa trị (II) hoặc (III)

1.3. Hợp kim của Sắt: Thành phần, tính chất và sản xuất gang, thép

	Gang	Thép
Thành phần	Hàm lượng cacbon 2-5%	Hàm lượng cacbon
Tính chất	Giòn, không rèn, không dát mỏng được.	Đàn hồi, dẻo và cứng
Sản xuất	Trong lò cao. Nguyên tắc: Dùng CO khử các oxit sắt ở nhiệt độ cao 3CO + Fe₂O₃ 3CO₂ + 2Fe	Trong lò luyện thép Nguyên tắc: Oxi hóa các nguyên tố C, Mn, Si, S, P, … có trong gang. FeO + C → Fe + CO

1.4. Sự ăn mòn kim loại và bảo vệ kim loại khỏi ăn mòn

Sự phá hủy kim loại, hợp kim do tác dụng của hóa học tron môi trường được gọi là sự ăn mòn kim loại.
Sự ăn mòn kim loại không xảy ra hoặc xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào thành phần của môi trường mà nó tiếp xúc.
Nhiệt độ cao sẽ làm cho sự ăn mòn kim loại xảy ra nhanh hơn
Để bảo vệ các đồ vật bằng kim loại khỏi bị ăn mòn:
- Ngăn không cho kim loại tác dụng với môi trường
- Chế tạo hợp kim ít bị ăn mòn

Bài 1:

Cho 2,24 gam bột sắt vào 200 ml dung dịch CuSO₄ 0,05M.Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được dung dịch X và m gam chất rắn Y.Giá trị của m là:

Hướng dẫn:

\(\begin{array}{l} Fe{\rm{ }} + CuS{O_4} \to FeS{O_4} + C{u_ \downarrow }{\rm{ }}\\ {\rm{0,01}} \leftarrow {\rm{0,01}} \to {\rm{ 0,01}} \end{array}\)

m_{chất rắn} = m_Cu + m_{Fe dư} = 0,01.64 + (0,04-0,01).56 = 2,32 (gam)

Bài 2:

Cho 6,5 gam bột Zn vào dung dịch CuSO₄ dư, sau phản ứng hoàn toàn thu được m gam chất rắn. Giá trị của m là:

Hướng dẫn:

Phương trình phản ứng:

Zn + CuSO₄ → ZnSO₄ + Cu

n_Zn= 0,1 (mol) ⇒ n_Cu= 0,1 (mol) ⇒ m = 6,4 (gam)

Bài 3:

Cho m gam hỗn hợp bột Zn và Fe vào lượng dư dung dịch CuSO₄. Sau khi kết thúc các phản ứng, lọc bỏ phần dung dịch thu được m gam bột rắn. Thành phần phần trăm theo khối lượng của Zn trong hỗn hợp bột ban đầu là:

Hướng dẫn:

Zn + CuSO₄ → ZnSO₄ + Cu
a → a
Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu
b → b
Đặt số mol của Zn và Fe lần lượt là a, b
Ta có: 65a + 56b = m = 64a + 64b
⇒ a = 8b ⇒ %m_Zn = 90,3%

Bài 4:

Hỗn hợp X gồm Al₂O₃và Fe₂O₃. Dẫn khí CO qua 21,1 gam X và nung nóng thu được hỗn hợp Y gồm 5 chất rắn và hỗn hợp khí Z. Dẫn Z qua dung dịch Ca(OH)₂ dư thấy có 15 gam kết tủa. Y tác dụng vừa đủ với 1 lít dung dịch H₂SO₄ 0,35M thu được dung dịch T và có 1,12 lít khí thoát ra (đktc). % theo khối lượng của Al₂O₃ trong hỗn hợp X có giá trị gần nhất với?

Hướng dẫn:

\(n_{CO_{2}}\) = n_O pứ = \(n_{CaCO_{3}}\) = 0,15 mol
\(n_{H_{2}SO_{4}}= 0,35 \ mol ; \ n_{H_{2}}= 0,05 \ mol\)\(n_{H_{2}SO_{4}}= 0,35 \ mol ; \ n_{H_{2}}= 0,05 \ mol\)\(n_{H_{2}SO_{4}}=0,35 \ mol; \ n_{H_{2}}=0,05 \ mol\)
Bảo toàn H: \(n_{H_{2}SO_{4}}= n_{H_{2}} + n_{H_{2}O} \Rightarrow n_{H_{2}O} = 0,3 \ mol = n_{O (oxit)}\)
⇒ nO bđ = 0,3 + 0,15 = 0,45 mol
⇒ \(3n_{Al_{2}O_{3}} + 3n_{Fe_{2}O_{3}} = 0,45 \ mol\)
Và \(102n_{Al_{2}O_{3}}+ 160n_{Fe_{2}O_{3}} = 21,1 \ g\)
\(\\ \Rightarrow n_{Al_{2}O_{3}} = 0,05 \ mol ; \ n_{Fe_{2}O_{3}} = 0,1 \ mol \\ \Rightarrow \%m_{Al_{2}O_{3}} = 24,17 \ \%\)

3. Luyện tập Bài 22 Hóa học 9

Sau bài học cần nắm:

Dãy hoạt động hoá học của kim loại; Tính chất hoá học của kim loại nói chung
Tính chất giống và khác nhau giữa kim loại nhôm, sắt (trong các chất nhôm chỉ có hoá trị III, sắt có hoá trị II, III.
Nhôm phản ứng với dd kiềm tạo thành muối và giải phóng khí H2)
Thành phần tính chất và sản xuất gang, thép; Sản xuất nhôm bằng cách điện phân hỗn hợp nóng chảy của nhôm oxít và criolít.