Ô nguyên tố cho biết: số hiệu nguyên tử, Kí hiệu hóa học, tên nguyên tố, nguyên tử khối của nguyên tố đó.
Số hiệu nguyên tử có số trị bằng số đơn vị điện tích hạt nhân và bằng số electron trong nguyên tử, số hiệu nguyên tử trùng với số thứ tự của nguyên tố trong bảng tuần hoàn.

2.2.2. Chu kì

Chu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng được xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần.
Gồm 7 chu kì, chu kì 1,2,3 được gọi là chu kì nhỏ, chu kì 4,5,6,7 được gọi là chu kì lớn

Chu kì	Số nguyên tố thuộc chu kì	Thứ tự nguyên tố	Số lớp electron	Điện tích hạt nhân
1	2	H đến He	1	Tăng từ H (1+) đến He (2+)
2	8	Li đến Ne	2	Tăng từ Li (3+) đến Ne (10+)
3	8	Na đến Ar	3	Tăng từ Na (11+) đến Ar (18+)

2.2.3. Nhóm

Nhóm gồm các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có tính chất tương tự nhau được xếp thành cột theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử

2.3. Sự biến đổi tính chất của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn

2.3.1. Trong một chu kì

Theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân.
Tính kim loại của các nguyên tố giảm dần , đồng thời tính phi kim tăng dần.
Ví dụ:

Chu kì 2 trong Bảng hệ thống tuần hoàn

Hình 2: Chu kì 2 trong Bảng hệ thống tuần hoàn

Số electron lớp ngoài cùng tăng từ 1 - 8

Đầu dãy là kim loại mạnh (Li), cuối chu kì là phi kim mạnh (F), kết thúc là khí hiếm (Ne)

Chu kì 3 trong Bảng hệ thống tuần hoàn

Hình 3: Chu kì 3 trong Bảng hệ thống tuần hoàn

Số electron lớp ngoài cùng tăng từ 11 - 18

Đầu dãy là kim loại mạnh (Na), cuối chu kì là phi kim mạnh (Cl), kết thúc là khí hiếm (Ar)

2.3.2. Trong một nhóm

Trong một nhóm: đi từ trên xuống theo chiều tăng điện tích hạt nhân. Tính kim loại của các nguyên tố tăng dần đồng thời tính phi kim các nguyên tố giảm dần.

Nhóm I và VII trong Bảng hệ thống tuần hoàn

Hình 3: Nhóm I và VII trong Bảng hệ thống tuần hoàn

Nhóm	Số nguyên tố	Thứ tự nguyên tố	Số lớp electron	Số electron lớp ngoài cùng	Tính chất
Nhóm I A	6	Li → Fr	2 - 7	1	Từ Li → Fr tính kim loại tăng dần
Nhóm VII A	5	F → At	2 - 6	7	Từ F → At tính phi kim giảm dần

2.4. Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Hình 4: Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bài 1:

Cho nguyên tử A có số hiệu nguyên tử bằng 17, chu kì 3, nhóm VII

Cấu trúc của Clo

Hãy cho biết cấu tạo nguyên tử, tính chất của nguyên tố A và so sánh với các nguyên tố lân cận.

Hướng dẫn:

Số hiệu nguyên tử là 17 ⇒ Điện tích hạt nhân (17+) và có 17 electron
Chu kì 3, nhóm VII ⇒ có 3 lớp electron và 7 electron lớp ngoài cùng
Nguyên tử A ở cuối chi kì 3 nên là Phi kim hoạt động mạnh

...	Nhóm VI	Nhóm VII
Chu kì 2		F
Chu kì 3	S	Cl
Chu kì 4		Br

Từ vị trí của các nguyên tử ta nhận xét được như sau:
- Trong một chu kì: Tính phi kim tăng. Như vậy tính phi kim của Cl > tính phi kim của S
- Trong một nhóm: Tính phi kim giảm. Như vậy so về tính phi kim thì F > Cl > Br

Bài 2:

Nguyên tử của nguyên tố X có điện tích hạt nhân là 16+, 3 lớp electron, lớp electron ngoài cùng có 6 electron. Hãy cho biết vị trí của X trong bảng tuần hoàn

Hướng dẫn:

Nguyên tử của nguyên tố X có điện tích hạt nhân là 16+, 3 lớp electron, lớp electron ngoài cùng có 6 electron nên X ở ô 16, chu kì 3, nhóm VI, là một phi kim vì đứng gần cuối chu kì 3 và gần đầu nhóm VI.

4. Luyện tập Bài 31 Hóa học 9

Sau bài học cần nắm:

Ô nguyên tố, về chu kì và nhóm.
Từ cấu tạo nguyên tử của một số nguyên tố điển hình (thuộc 20 nguyên tố đầu tiên) dự đoán vị trí và tính chất hoá học cơ bản của chúng và ngược lại.
So sánh tính kim loại hoặc tính phi kim của một số nguyên tố cụ thể với các nguyên tố lân cận (trong số 20 nguyên tố đầu tiên).

4.1. Trắc nghiệm

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 31 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

Câu 1:
Bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học được sắp xếp theo nguyên tắc:
- A. Chiều nguyên tử khối tăng dần.
- B. Chiều điện tích hạt nhân tăng dần
- C. Tính kim loại tăng dần.
- D. Tính phi kim tăng dần.
Câu 2:
Số thứ tự chu kì trong bảng hệ thống tuần hoàn cho biết:
- A. Số thứ tự của nguyên tố.
- B. Số electron lớp ngoài cùng.
- C. Số hiệu nguyên tử.
- D. Số lớp electron.
Câu 3:
Số thứ tự nhóm trong bảng hệ thống tuần hoàn cho biết:
- A. Số electron lớp ngoài cùng.
- B. Số thứ tự của nguyên tố.
- C. Số hiệu nguyên tử
- D. Số lớp electron.
Câu 4:
Dãy nào sau đây thể hiện mức độ hoạt động hóa học của kim loại tăng dần:
- A. Be , Fe , Ca , Cu
- B. Ca , K , Mg , Ag
- C. Al , Zn , Co , Ca
- D. Ni , Mg , Li , Fr