Tên kiểu	Phạm vi giá trị
Integer	Số nguyên trong khoảng -2¹⁵ đến 2¹⁵ – 1
Real	Số thực có giá trị tuyệt đối trong khoảng 2,9x10^-39 đến 1,7x10³⁸ và số 0
Char	Một kí tự trong bảng chữ cái
String	Xâu kí tự, tối đa gồm 255 kí tự

Bảng 1. Một số kiểu dữ liệu thường dùng

Trong pascal, để cho chương trình dịch hiểu dãy chữ số là kiểu xâu. Ta phải đặt dãy chữ số đó trong cặp dấu nháy đơn

Ví dụ: 'Chao cac ban'; '5324'

1.2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số

Kí hiệu của các phép toán số học trong Pascal:

Kí hiệu	Phép toán	Kiểu dữ liệu
+	Cộng	Số nguyên, số thực
-	Trừ	Số nguyên, số thực
*	Nhân	Số nguyên, số thực
/	Chia	Số nguyên, số thực
div	Chia lấy phần nguyên	Số nguyên
mod	Chia lấy phần dư	Số nguyên

Bảng 2. Kí hiệu của các phép toán số học trong Pascal

Quy tắc tính các biểu thức số học trong ngôn ngữ Pascal:

Các phép toán trong ngoặc được thực hiện trước tiên
Trong dãy các phép toán không có dấu ngoặc, các phép nhân, phép chia lấy phần nguyên (div) và phép chia lấy phần dư (mod) được thực hiện trước
Phép cộng và phép trừ được thực hiện theo thứ tự từ trái sang phải
Trong ngôn ngữ lập trình chỉ được sử dụng dấu ngoặc tròn

1.3. Các phép so sánh

Ngoài phép toán số học, ta thường so sánh các số:

Kí hiệu	Phép so sánh	Ví dụ
=	Bằng	5 = 5
<	Nhỏ hơn	3 < 5
>	Lớn hơn	9 > 6
≠	Khác	6 ≠ 5
≤	Nhỏ hơn hoặc bằng	5 ≤ 6
≥	Lớn hơn hoặc bằng	9 ≥ 6

Bảng 3. Kí hiệu của các phép so sánh trong Toán học

Kết quả của phép so sánh chỉ có thể là ĐÚNG hoặc SAI
Khi viết chương trình, để so sánh dữ liệu (số, biểu thức,..) ta phải sử dụng các kí hiệu do ngôn ngữ lập trình quy định
Trong ngôn ngữ Pascal:

Kí hiệu trong Pascal	Phép so sánh	Kí hiệu trong toán học
=	Bằng	=
<	Nhỏ hơn	<
>	Lớn hơn	>
<>	Khác	≠
<=	Nhỏ hơn hoặc bằng	≤
>=	Lớn hơn hoặc bằng	≥

Bảng 4. Kí hiệu của các phép so sánh trong Pascal

1.4. Giao tiếp người - máy tính

Là quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều giữa con người và máy tính khi thực hiện chương trình
Con người: thực hiện kiểm tra, điều chỉnh, bổ sung…
Máy tính: đưa thông báo, kết quả, gợi ý, …
Tương tác giữa người - máy là do người lập trình tạo ra và thường thực hiện nhờ các thiết bị chuột, bàn phím, màn hình

a. Thông báo kết quả tính toán

Thông báo kết quả tính toán là yêu cầu đầu tiên đối với mọi chương trình

Ví dụ 1:

Hình 1. Thông báo kết quả tính toán

b. Nhập dữ liệu

Một trong những tương tác thường gặp là chương trình yêu cầu nhập dữ liệu
Chương trình sẽ tạm ngừng để chờ người dùng "nhập dữ liệu" từ bàn phím
Chương trình hoạt động tiếp theo tùy thuộc vào dữ liệu được nhập vào

Ví dụ 2:

Hình 2. Yêu cầu nhập dữ liệu

c. Tạm dừng chương trình

Tạm ngừng trong một khoảng thời gian nhất định

Ví dụ 3:

Hình 3. Tạm ngừng trong một khoảng thời gian nhất định

Tạm ngừng cho đến khi người dùng nhấn phím

Ví dụ 4:

Hình 4. Tạm ngừng cho đến khi người dùng nhấn phím

d. Hộp thoại

Hộp thoại được sử dụng như một công cụ cho việc giao tiếp người - máy tính trong khi chạy chương trình.

Ví dụ 5: Hộp thoại sau có thể xuất hiện khi người dùng thực hiện thao tác kết thúc chương trình:

Hình 5. Hộp thoại sau khi thực hiện thao tác kết thúc chương trình

Câu 1

Cho bài toán sau:

Biết bán kính của hình tròn là một số chẵn R. Tính chu vi (CV) và diện tích (S) của hình tròn

Em hãy lựa chọn kiểu dữ liệu thích hợp trong Pascal cho R, CV và S?

Gợi ý trả lời:

R: kiểu integer;
CV, S: kiểu real;

Câu 2

Em hãy viết biểu thức số học trong Pascal tương ứng với các biểu thức số học trong Toán học ở trong bảng dưới đây:

Trong toán học	Trong pascal
\(15a – 30b + 12\)	15a - 30b + 12
\((X^{2} + 2X +5) - 4XY\)	(XX + 2X + 5) – 4XY
\(\)\(\frac{X+5}{a+3}-\frac{Y}{b+5}(X+2)^{2}\)	(X+5)/(a+3) – Y/(b+5)(X+2)(X+2)

Câu 3

Thực hiện các phép tính sau bằng các phép toán Pascal:

a. 7 chia 2 bằng 3 dư 1

b. 17 chia 5 bằng 3 dư 2

Gợi ý trả lời:

a. 7 div 2 = 3; và 7 mod 2 = 1;

b. 17 div 5 = 3; và 17 mod 5 = 2;

3. Luyện tập Bài 3 Tin học 8

Sau khi học xong bài Bài 3: Chương trình máy tính và dữ liệu, các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm:

Dữ liệu và kiểu dữ liệu
Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Các phép so sánh
Sự giao tiếp giữa người và máy tính

3.1. Trắc nghiệm

Các em có thể hệ thống lại nội dung kiến thức đã học được thông qua bài kiểm tra Trắc nghiệm Tin học 8 Bài 3 cực hay có đáp án và lời giải chi tiết.

Câu 1:
Bốn bạn A,B,C,D đưa ra kết quả của các phép chia hai số nguyên 14 và 5. Hãy chọn kết quả đúng:
- A. 14/5=2; 14 div 5=2; 14 mod 5=4;
- B. 14/5=2.8; 14 div 5=2; 14 mod 5=4;
- C. 14/5=2.8; 14 div 5=4; 14 mod 5=2
- D. 14/5=3; 14 div 5=2; 14 mod 5=4
Câu 2:
Các phép toán viết bằng ngôn ngữ lập trình Pascal dưới đây thì phép toán nào đúng:
- A. {3*a + [ 4*c – 7*(a +2*c)] -5*b}
- B. a*x*x – b*x + 7a : 5
- C. (10*a + 2*b) / (a*b)
- D. - b: (2*a*c)
Câu 3:
Chọn phép toán sai trong các phép toán viết bằng ngôn ngữ lập trình Pascal dưới đây:
- A. \(x\geq(m+5)/(2*a)\)
- B. \(x>=(m+5)/(2*a)\)
- C. \(x>=(m+5)/2*a\)
- D. Tất cả các phép toán trên

Câu 4-Câu 10: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online

3.2. Bài tập SGK

Các em có thể xem thêm phần hướng dẫn Giải bài tập Tin học 8 Bài 3 để giúp các em nắm vững bài học và các phương pháp giải bài tập.

Bài tập 1 trang 26 SGK Tin học 8

Bài tập 2 trang 26 SGK Tin học 8

Bài tập 3 trang 26 SGK Tin học 8

Bài tập 4 trang 26 SGK Tin học 8

Bài tập 5 trang 26 SGK Tin học 8

Bài tập 6 trang 26 SGK Tin học 8

Bài tập 7 trang 26 SGK Tin học 8

4. Hỏi đáp Bài 3 Tin học 8

Trong quá trình học tập nếu có thắc mắc hay cần trợ giúp gì thì các em hãy comment ở mục Hỏi đáp, Cộng đồng Tin học HOC247 sẽ hỗ trợ cho các em một cách nhanh chóng!

Chúc các em học tập tốt và luôn đạt thành tích cao trong học tập!

-- Mod Tin Học 8 HOCTAP247