Nêu cảm nghĩ về câu tục ngữ: Ăn quả nhở kẻ trồng cây, Uống nước nhớ nguồn

Chứng minh rằng nhân dân ta từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí: Ăn quả nhở kẻ trồng cây, Uống nước nhớ nguồn.

Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, ca dao tục ngữ thường được xem như một quyển từ điển, chứa đựng trong đó là vô vàn kiến thức bổ ích về đời sống và những kinh nghiệm sống quý báu mà nhân dân ta đã đổ biết bao xương máu để đúc kết lại. Trong đó, nhớ ơn là một đạo lí được nhân dân ta lưu truyền từ đời này sang đời khác nhằm để răn dạy chúng ta. Và trong muôn vàn câu ca dao, tục ngữ quý báu ấy có hai câu tục ngữ mang ý nghĩa phải biết ơn cội nguồn và những người đã từng giúp đỡ ta, đó là câu “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “uống nước nhớ nguồn”. Vậy hai câu tục ngữ trên có ý nghĩa như thế nào?

Thật vậy, để dạy bảo cho con cháu dễ hiểu một khái niệm trừu tượng, một phẩm chất đạo đức tốt đẹp, ông cha ta thường dùng những từ ngữ, hình ảnh giản dị mà có ý nghĩa sâu sắc trong cuộc sống. Ăn ở đây được hiểu là động tác giữa thức ăn vào miệng, nhớ là biết ơn, kẻ trồng cây là người đã trồng ra cây có quả ngọt đó. Nghĩa đen của câu này là chúng ta khi ăn một loạt trái cây ngon ngọt nào đó, ta phải biết ơn người đã gieo trồng tạo ra quả ngọt cho ta thưởng thức. Uống là động tác đưa nước vào miệng, nhớ là biết ơn, nguồn là nơi bắt đầu tạo ra dòng nước mát ngọt. Nghĩa đen của câu này là nước mà chúng ta đang đùng là do nguồn nước tạo ra nên chúng ta phải biết ơn nguồn nước. Suy rộng ra nghĩa bóng ở hai câu tục ngữ này đó là ta phải luôn nhớ ơn nguồn cội, tổ tiên và những người đã tạo ra thành quả cho ta hưởng thụ.

•  Bố cục trong văn bản
•  Mạch lạc trong văn bản

Nhớ ơn - có thể nói đó là một đạo lí, truyền thống tốt đẹp mà dân tộc ta gìn giữ từ rất lâu đời và mỗi con người Việt Nam đều phải có. Trong xã hội ngày nay, sự hoà bình của đất nước, sự độc lập, tự do của dân tộc là do công ơn của Người. Bác Hồ kính yêu, vị Cha già vĩ đại của dân tộc Việt Nam. Người đã bôn ba bao nhiêu năm ở nước ngoài để tìm ra con đường giải phóng dân tộc, hết lòng yêu nước, thương dân nên chúng ta phải luôn “Đời đời nhớ ơn Bác Hồ vĩ đại”. Ngoài ra, cha mẹ ta cũng là “nguồn cội”, là đấng sinh thành có công ơn to lớn đối với chúng ta nên bổn phận làm con, chúng ta phải luôn hiếu thảo, kính trọng và luôn khắc cốt ghi tâm công lao trời biển của họ. Bên cạnh đó, ta còn có những người thầy, người cô đã truyền đạt những kiến thức bổ ích cho mình và truyền những tình cảm thân thiết cho ta như ruột thịt. Và ngày 20/11 là ngày mà chúng ta thể hiện sự tri ân của mình đến họ một cách đầy thân thương nhất mặc dù đó chỉ là một cành hoa hồng, một tấm thiệp bé nhỏ, những chùm hoa điểm mười cũng là một món quà đầy ý nghĩa, chan chứa tình cảm gần gũi, trong sáng nhưng đã thể hiện sự nhớ ơn của ta dành cho quý thầy cô. Trong thơ văn, đạo lí này cũng được toả sáng qua các câu ca dao, tục ngữ “không thầy đố mày làm nên”, “Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”... Nhưng trái lại với sự nhớ ơn, ta còn bắt gặp những kẻ sống một cách vô ơn bội nghĩa, phủi đi công lao của những người đã mang đến cho mình sự no ấm, hạnh phúc. Đó thật sự là những con người rất đáng chê trách và lên án. Thể hiện cho sự vô ơn này, ta có thể kể đến những câu như “Qua cầu rút ván”, “Ăn cháo đá bát”, “Có trăng quên đèn”, “Có mới nới cũ”,...

Qua các nguồn dẫn chứng trên cho ta thấy một điều, nhớ ơn là một trong những đạo lí tốt đẹp mà nhân dân Việt Nam ta luôn ghi nhớ và làm theo. Riêng bản thân tôi sẽ luôn luôn nhớ ơn công lao của các vị anh hùng dân tộc ngày trước, Bác Hồ - vị cha già vĩ đại của dân tộc Việt Nam, thầy cô và cha mẹ của mình, luôn nỗ lực phấn đấu học giỏi, chăm ngoan để không làm phụ lòng mọi người.

Bài làm 2
Đất nước Việt Nam ta tự hào là một đất nước giàu đẹp có nhiều trang thơ văn lịch sử hào hùng. Và đằng sau những trang thơ văn lịch sử hào hùng đó là những bài học quý giá hoặc kinh nghiệm lâu đời đã được ông cha ta đúc kết và truyền lại qua bao thế hệ bằng những câu tục ngữ, ca dao ngắn gọn nhưng giàu ý nghĩa. Để bày tỏ lòng biết ơn, nhân dân ta thường mượn hai câu tục ngữ “ăn quả nhớ kẻ trồng cây” và “uống nước nhớ nguồn”. Đây cũng chính là một bài học quý giá mà ông cha ta muốn truyền lại cho thế hệ về sau. Vậy ta phải hiểu hai câu tục ngữ trên một cách đúng đắn ra sao?
Quả đúng như vậy, để con cháu đời sau dễ hiểu ông cha ta thường mượn những hình ảnh gần gũi với cuộc sống để giải thích những đạo lí tốt đẹp muốn gửi gắm. Ăn nghĩa là hưởng thụ, kẻ trồng cây nghĩa là người đã tạo ra thành quả cho ta hưởng thụ, nhớ là biết ơn, nhớ ơn. Ăn quả nhớ kẻ trồng cây - hiểu theo nghĩa đen có nghĩa là chúng ta an một loại quả ngon ngọt nào đó, ta phải biết nhớ ơn người đã tạo ra loại quả ngọt đó cho ta. Còn trong câu uống nước nhớ nguồn, uống nước có nghĩa là ta uống một thứ nước mát lạnh, nhớ nguồn là chúng ta phải nhớ đến cội nguồn, nơi bắt đầu của nó. Nghĩa cả câu đó là khi ta uống một thứ mát lành, trong sạch thì ta phải nhổ đến cội nguồn của nó. Cả hai câu tục ngữ này nếu ta hiểu theo nghĩa sâu xa thì nó như lời khuyên răn, nhắc nhở ta phải luôn biết ơn, tôn thờ, kính trọng những người đi trước, những người đã tạo ra thành quả tốt đẹp cho mình hưởng thụ.

Từ thời xa xưa, con người Việt Nam ta đã có truyền thống quý báu này, như truyền thuyết Thánh Gióng chống giặc Ân xâm lược đầy hào hùng. Bên cạnh đó, ta cũng không thể nào quên được các vua Hùng đã gầy dựng và tạo nên đất nước này, bảo vệ nó vững chắc và hùng mạnh suốt bao nhiêu thế kỉ. Hình ảnh Bác Hồ vĩ đại luôn là hình ảnh đại diện của đất nước Việt Nam giàu đẹp. Suốt một đời, Người đã có nhiều công lao đóng góp to lớn, cống hiến tuổi thanh xuân của mình cho sự phát triển, phồn vinh của đất nước. Dù đi đâu chăng nữa, Bác vẫn luôn giữ được nét đẹp, phong cách giản dị của người Việt Nam, thông thạo hàng chục thứ tiếng để có thể tìm ra con đường giải phóng dân tộc. Những vị anh hùng ấy luôn được người đời ghi sâu, nhớ mãi.

Cho đến ngày nay, những vẻ đẹp đó vẫn tồn tại trong trái tim người Việt Nam. Lăng Bác Hồ được xây dựng bằng tất cả tấm lòng của nhân dân để ghi nhớ công ơn của Người dành cho cả dân tộc Việt Nam. Cũng có thể kể đến khi ta nhắc đến lòng nhớ ơn đó là từng gia đình với những tình cảm quý báu như tình mẫu tử, tình bà cháu, tôn thờ tổ tiên và biết ơn họ với tấm lòng thành kính, sâu sắc. Những con đường hiện nay được mang tên những vị anh hùng như Nguyễn Trãi, Nguyễn Tri Phương, Nguyễn Trung Trực,... Tất cả những việc làm đó dù lớn hay nhỏ nhưng đều mang chung một ý nghĩa lớn lao đó là lòng biết ơn sâu sắc.

Ngoài ra trong thơ văn, chúng ta cũng có thể dễ dàng bắt gặp một số câu tục ngữ, ca dao, dân ca thể hiện sự nhớ ơn của những người con đối với công lao trời biển của những đấng sinh thành lòng biết ơn như:

Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.

Hay câu nói nổi tiếng của Bác “các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước” lời nói của Bác như một lời nhắc nhở con cháu Việt Nam mãi nhớ đến công ơn của các vị cha anh ngày trước.

Thế mà ngày nay, trên báo chí hay kênh truyền hình, tin tức đều xuất hiện rất nhiều bạn trẻ có biểu hiện “ăn cháo đá bát”, “có trăng quên đèn” như chửi cha mắng mẹ, những kẻ ấy đã quên đi công ơn dưỡng dục, sinh thành của họ đối với mình. Sử dụng ma túy, nghiện ngập gây tổn hại đến danh dự của gia đình, dòng họ, tổ tiên. Những hành động đó đều đáng bị phê phán, chê trách và đáng bị tố cáo, xử phạt.

Qua những dẫn chứng trên cho ta thấy, con người Việt Nam luôn luôn sống theo đạo lí “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “uống nước nhớ nguồn”. Qua đó ta có được bài học là phải biết ơn, tôn thờ những vị cha anh ngày trước cũng như những người đã tạo ra thành quả cho ta hưởng thụ.