Tuần 2 - Tập đọc: Truyện cổ nước mình - Tiếng Việt 4

a. Luyện đọc

• Đọc thành tiếng
• Đọc đúng các tiếng, từ khó, dễ lẫn do ảnh hưởng của phương ngữ.
  • Phía bắc: sâu xa, rặng dừa nghiêng soi, độ lượng
  • Phía nam: Truyện cổ, vàng cơm nắng, đa mang, đẽo cày, khúc gỗ
• Đọc diễn cảm
  • Đọc trôi chảy được toàn bài, ngắt nghỉ hơi đúng nhịp thơ, nhấn giọng ở các từ ngữ gợi tả, gợi cảm. Chú ý toàn bài đọc với giọng nhẹ nhàng, tình cảm, trầm lắng, pha lẫn niềm tự hào.
  • Nhấn giọng ở các từ ngữ: Yêu, nhân dân, nhân hậu, sâu xa, thương người, mấy cách xa, thầm thì, gặp hiền, vàng, trắng, nhận mặt, công bằng, thông minh, độ lượng, đa tình, đa mang, thầm kín, đời sau, …

Truyện cổ nước mình

Tôi yêu truyện cổ nước tôi

Vừa nhân hậu/ lại tuyệt vời sâu xa

Thương người/ rồi mới thương ta

Yêu nhau/ dù mấy cách xa cũng tìm

Ở hiền/ thì lại gặp hiền/

Người ngay/ thì được phật,/ tiên độ trì.

Mang theo truyện cổ/ tôi đi/

Nghe trong cuộc sống thầm thì tiếng xưa

Vàng cơn nắng,/ trắng cơn mưa

Con sông chảy/ có rặng dừa nghiêng soi.

b. Đọc - hiểu

• Từ khó
  • Độ trì (Phật, Tiên...): Cứu giúp và he chở cho người đó
  • Độ lượng: Rộng rãi, dễ tha thứ cho người khác
  • Đa tình: Giàu tình cảm (Nghĩa trong bài)
  • Đa mang: Lo lắng, quan tâm đến nhiều người, nhiều việc (Nghĩa trong bài)
• Bố cục
  • Chia bài thơ làm 5 đoạn:
    • Đoạn 1: Từ đầu đến “phật, tiên độ trì”
    • Đoạn 2: Tiếp theo đến “rặng dừa nghiêng soi”
    • Đoạn 3: Tiếp theo đến ”ông cha của mình”
    • Đoạn 4: Tiếp theo đến “chẳng ra việc gì”
    • Đoạn 5: Phần còn lại.
• Nội dung, ý nghĩa
  • Ngợi ca ý nghĩa to lớn và những bài học về đạo lí làm người chứa trong kho tàng truyện cổ dân gian của nước nhà.

Câu 1 (trang 20 sgk Tiếng Việt 4): Vì sao tác giả yêu truyện cổ nước mình?

• Vì truyện cổ của nước mình rất nhân hậu, ý nghĩa rất sâu xa
• Vì truyện cổ giúp ta nhận ra những phẩm chất quý báu của cha ông: Công bằng, thông minh, độ lượng, đa tình, đa mang,…
• Vì truyện cổ truyền cho đời sau nhiều lời răn dạy quý báu của cha ông: Nhân hậu, ở hiền, chăm làm, tự tin…

Câu 2 (trang 20 sgk Tiếng Việt 4): Bài thơ gợi cho em nhớ đến những truyện cổ nào?

• Bài thơ đã gợi đến những truyện cổ: Tấm Cám (Thị thơm thị giấu người thơm...), Đẽo cày giữa đường (Đẽo cày theo ý người ta).

Câu 3 (trang 20 sgk Tiếng Việt 4): Tìm những truyện cổ khác thể hiện lòng nhân hậu của người Việt Nam ta?

• Những truyện cổ khác thể hiện sự nhân hậu của người Việt Nam ta:
  • Sự tích hồ Ba Bể, Nàng tiên Ốc, Sọ Dừa, Sự tích dưa hấu, Trầu Cau, Thạch Sanh...

Câu 4 (trang 20 sgk Tiếng Việt 4): Em hiểu ý hai dòng thơ cuối bài như thế nào?

• Hai dòng thơ cuối bài:

Tôi nghe truyện cổ thầm thì.

Lời cha ông dạy cũng vì đời sau.

→ Hai câu cuối bài ý nói truyện cổ chính là lời răn dạy của ông cha ta về lẽ sống, về tình thương, về nhân cách, về đức độ, sự cần cù, lòng nhân ái,… cho đời sau rèn luyện để có được những đức tính ấy