Trên thế giới không ai là không biết đến những cái tên như: Mô-da, Lê-ô-na đờ Vanh-xi, An-đéc-xen hay Niu-tơn,... bởi những tên tuổi đó gắn liền với những bản giao hưởng, tác phẩm nghệ thuật, công trình nghiên cứu, phát minh... tuyệt vời, vĩ đại, có một không hai trên thế giới. Để có ngày đứng trên bục vinh quang của nhân loại, dưới ánh sáng chói lọi của thành công những con người kì tài, hiếm hoi ấy đã phải làm những gì? Phải chăng tài năng của họ là do thiên phú?

Thiên tài là người có tài, thông minh, giàu hiểu biết, sắc sảo trong suy nghĩ, nhạy bén trong hành động. Thiên bẩm là những đặc tính được di truyền từ bố mẹ, người thân hay có từ khi trong bụng mẹ.

Đã không ít người cho rằng thiên tài là do bẩm sinh. Họ cho rằng cha mẹ thông minh, giỏi giang thì con sinh ra sẽ sở hữu năng khiêu về một lĩnh vực nào đó được thừa hưởng từ cha mẹ. Khoa học và thực tế đã chứng minh quan niệm đó không hề sai. Mô-da và Men-đen-xơ đều sinh ra trong một gia đình nhạc sĩ; gia đình Bach là một dàn nhạc sống; Hơ-lây và Đa-nin tổ tiên có khiếu khoa học... Nhưng đó không phải là quy tắc chung, không phải lúc nào “con vua” cũng lại “làm vua”. Con của thiên tài không hẳn đã là thiên tài, con của những người nông dân ít học chân lấm tay bùn cũng có thể trở thành những bậc kì nhân. Lê-ô-na đờ Vanh-xi, danh họa bậc thầy của nền mĩ thuật thế giới là con hoang của một nhà luật học với một cô gái quê. Sinh ra trong một gia đình nghèo ở thành phố Ô-đen-xơ, cuộc sống nghèo khó không lúc nào có đủ bánh mì để ăn, đi học lại luôn bị bạn bè chê cười vì ngoại hình xấu xí... vượt qua tất cả với ước mơ trở thành nghệ sĩ. An-déc-xen đã lang thang lên thành phố Co-pen-ha-ghen đóng những vai kịch tầm thường, làm quét dọn... Cuối cùng ông đã trở thành người viết truyện cổ tích nổi tiếng cho thiếu nhi. Có được điều đó là do ông có nghị lực phi thường và niềm say mê sáng tạo nghệ thuật chứ không phải do bẩm sinh. Còn rất nhiều trường hợp khác nữa để chứng minh cho điều ấy.

Như vậy, thiên tài không chỉ do bẩm sinh mà còn do sự cố gắng, nỗ lực, tinh thần quyết tâm học hỏi, niềm mê say, nghị lực phi thường... của mỗi con người. Mỗi thành công dù lớn hay nhó đều được làm nên từ mồ hôi, công sức, từ sự vất vả rèn tập. Không phải ai cũng có thể trở thành thiên tài. Nhưng cần nhớ rằng ông cha ta đã từng nói “Cần cù bù thông minh”. Nếu chỉ dựa vào chỉ số IQ hay gen di truyền từ bố mẹ mà thiếu sự miệt mài rèn tập và niềm say mê thì ít ai có thể trở thành người tài. Bẩm sinh giống như một viên đá quý nhưng thô nhám, muốn trở thành viên ngọc hay viên pha lê trong suốt phải trải qua quá trình “gọt giũa”, “chế tạo tinh xảo” của những trải nghiệm và nỗ lực. Edison cùng đã từng khẳng định: “Thiên tài chỉ có một phần trăm còn chín mươi chín phần trăm là mồ hôi nước mắt”.

Thi sĩ Su-len-đi đã nói rằng: “Nếu thiên tài là do bẩm sinh thì không có sự bất công nào của tạo hóa lớn hơn thế”. Và thượng đế vẫn luôn công bằng.