Trên cơ sở quan sát trận địa và phân tích hạn chế của bộ đội chủ lực

¨     Trên cơ sở quan sát trận địa và tình hình quân Pháp, trong trận Điện Biên Phủ (1954), Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã có quyết định: chuyển phương châm tác chiến từ “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh chắc tiến chắc”.

-       Trung tuần tháng 11/1953, trong khi Đại đoàn 308 hành quân lên Tây Bắc và các lực lượng chủ lực khác của quân đội nhân dân Việt Nam đang triển khai thực hiện theo kế hoạch tác chiến, thì ngày 20/11, quân Pháp mở cuộc hành quân Catsto nhảy dù xuống Điện Biên Phủ nhằm mục đích cứu nguy cho Lai Châu và bảo vệ Thượng Lào. Và rồi, trong quá trình diễn biến của tình hình chiến sự mùa Đông năm 1953, Điện Biên Phủ dần trở thành tâm điểm của Kế hoạch Nava. Chỉ trong một khoảng thời gian rất ngắn, Bộ chỉ huy của quân Pháp đã nhanh chóng biến địa bàn này thành một tập đoàn cứ điểm mạnh giữa vùng rừng núi Tây Bắc. Trong khi Nava và Bộ chỉ huy quân Pháp chọn Điện Biên Phủ làm điểm quyết chiến chiến lược với chủ lực Việt Minh, thì Bộ Chính trị, Tổng quân ủy cũng quyết định chọn Điện Biên Phủ làm điểm quyết chiến chiến lược với quân Pháp. Đầu năm 1954, Bộ chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ được thành lập. Trước ngày lên đường ra Mặt trân, Chỉ huy trưởng kiêm Bí thư Đảng ủy Mặt trận - Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đến Khuổi Tát (Định Hóa, Thái Nguyên) chào Bác Hồ. Người đã căn dặn Đại tướng: “Tổng Tư lệnh ra mặt trận. Tướng quân tại ngoại. Trao cho chú toàn quyền quyết định. Trận này quan trọng, phải đánh cho thắng. Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng không đánh”.

-       Ngày 14/1/1954, tại hang Thẩm Púa (Tuần Giáo, Điện Biên), Ban chỉ huy Mặt trận triệu tập Hội nghị cán bộ chiến dịch để phổ biến kế hoạch tiến công Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Tại Hội nghị này, bộ phận tiền trạm của Bộ tổng tham mưu và các cố vấn Trung Quốc đều cho rằng quân Pháp vừa mới đổ quuaan xuống Điện Biên Phủ còn “lạ nước, lạ cái”, binh lực chưa nhiều, công sự còn sơ sài, bố phòng còn sơ hở… trong khi đó bộ đội Việt Nam còn sung sức, hừng hực khí thế, vì vậy cần tranh thủ thời gian, lợi dụng, khai thác những hạn chế nêu trên của địch, thực hiện phương châm “đánh nhanh, giải quyết nhanh”. $\Rightarrow$ Theo phương châm tác chiến “đánh nhanh thắng nhanh” này, quân đội Việt Nam tập trung ưu thế binh hỏa lực, nhằm vào chỗ sơ hở nhất của địch, đánh thốc thằng vào trung tâm Mường Thanh, tạo thế chia cắt, cô lập từng cứ điểm, tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch... tạo nên sự chuyển biến để tiến tới tiêu diệt toàn bộ tập đoàn cứ điểm. Với cách đánh này, thời gian diễn ra chiến dịch sẽ được rút ngắn, công tác bảo đảm sẽ thuận lợi hơn, bộ đội đỡ mệt mỏi hơn.

-       Tuy nhiên, tình hình tại Điện Biên Phủ diễn biến rất nhanh từng ngày. Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ không còn ở trạng thái phòng ngự lâm thời nữa, mà đã được Pháp và Mĩ củng cố lực lượng, bố phòng chặt chẽ, trở thành tập đoàn cứ điểm hùng mạnh nhất của Pháp tại Đông Dương. Sau khi khảo sát, nắm chắc thực tiễn chiến trường, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhận thấy những hạn chế lớn của bộ đội chủ lực Việt Nam:

+ Thứ nhất, bộ đội chủ lực Việt Nam đến thời điểm đầu năm 1954 mới chỉ tiêu diệt cao nhất là tiểu đoàn địch tăng cường, có công sự vững chắc, như ở Nghĩa Lộ... chưa có kinh nghiệm tác chiến để tiêu diệt một cụm cứ điểm liên hoàn, được bố phòng chặt chẽ, hùng hậu lực lượng địch như Điện Biên Phủ.

+ Thứ hai, chiến dịch Điện Biên Phủ là chiến dịch đầu tiên bộ đội chủ lực Việt Nam thực hiện tác chiến hiệp đồng binh chủng bộ binh, pháo binh với quy mô lớn mà chưa qua diễn tập.

+ Thứ ba, bộ đội Việt Nam từ trước tới nay chỉ quen tác chiến ban đêm ở những địa hình dễ ẩn náu, chưa có kinh nghiệm đánh công kiên ban ngày trên địa hình bằng phẳng với kẻ địch có ưu thế về máy bay, pháo binh và xe tăng.

$\Rightarrow$Với những hạn chế trên, nếu thực hiện “đánh nhanh thắng nhanh” chắc chắn phía Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn, tổn thất và khó đảm bảo sự toàn thắng của chiến dịch.

-       Trên cơ sở nhắm chắc thực tiễn trận địa, phân tích khoa học những điểm hạn chế của bộ đội chủ lực Việt Nam, với tinh thần trách nhiệm trước Chủ tịch Hồ Chí Minh, trước sinh mệnh của hàng vạn cán bộ, chiến sĩ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đề xuất với Đảng ủy, Ban chỉ huy chiến dịch để thay đổi phương châm tác chiến từ “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”.