Hoá học 9 Bài 56: Ôn tập cuối năm

1.1.1. Mối quan hệ giữa các loại chất vô cơ

Hình 1: Mối quan hệ giữa các loại chất vô cơ

1.1.2. Vận dụng

Ví dụ 1: Viết phương trình phản ứng hoàn thành sơ đồ sau: 

Hướng dẫn:

Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

FeCl₂ + Ag₂SO₄ → FeSO₄ + 2AgCl↓

FeSO₄ + Ba(NO₃)₂ → Fe(NO₃)₂ + BaSO₄↓

Fe(NO₃)₂ + 2KOH → Fe(OH)₂ + 2KNO₃

Fe(OH)₂ + O₂ \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) Fe₂O₃ + H₂O

2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

2FeCl₃ + 3Ag₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 6AgCl↓

Fe₂(SO₄)₃ + 3Ba(NO₃)₂ → 2Fe(NO₃)₃ + 3BaSO₄↓

Fe(NO₃)₃ + 3KOH → Fe(OH)₃ + 3KNO₃

2Fe(OH)₃ \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) Fe₂O₃ + H₂O

2FeCl_{2 (lục nhạt)}+ Cl₂ → 2FeCl_{3(vàng nâu)}

2FeCl₃ + Fe → 3FeCl₂

10FeSO₄ + 2KMnO₄ + 8H₂SO₄  → 5Fe₂(SO₄)₃ + K₂SO₄ + 2MnSO₄ + 8H₂O

Fe₂(SO₄)₃ + Fe \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) 3FeSO₄

4Fe(NO₃)₂ + O₂ + 4HNO₃ → 4Fe(NO₃)₃ + 2H₂O

2Fe(NO₃)₃ + Cu → 2Fe(NO₃)₂ + Cu(NO₃)₂

4Fe(OH)_{2(trắng xanh)}   + O₂ + 2H₂O → 4Fe(OH)_{3(nâu đỏ)}

Ví dụ 2: Hoàn thành các phản ứng sau:

Fe₂(SO₄)₃ + ? → Fe(NO₃)₃ + ?  

AlCl₃ + ? → Al₂(SO₄)₃ + ?

Al₂O₃ + KHSO₄ → ? + ? + ?  

KHCO₃ + Ca(OH)₂ → ? + ? + ?

NaCl + ? → NaOH + ?

Ca(HCO₃)₂ + ? → CaCO₃↓ + ?

Hướng dẫn:

Fe₂(SO₄)₃ + 3Ba(NO₃)₂ → 2Fe(NO₃)₃ + 3BaSO₄↓

2AlCl₃ + 3Ag₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 6 AgCl↓

Al₂O₃ + 6KHSO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3K₂SO₄ + 3H₂O

KHCO₃ + Ca(OH)₂ → CaCO₃↓ + KOH + H₂O

Điện phân có vách ngăn:

2NaCl + 2H₂O → 2NaOH + H₂↑ + Cl₂↑ 

Ca(HCO₃)₂ +K₂CO₃ → CaCO₃↓ + 2KHCO₃

1.2.1. Công thức cấu tạo

Hình 2: Công thức cấu tạo của một vài chất hữu cơ

1.2.2. Tính chất hóa học

a) Rượu etylic, axit axetic, chất béo.

Bài 1:

Nêu phương pháp tách hỗn hợp gồm MgO, Fe₂O₃, CuO ở thể rắn thành các chất nguyên chất. 

Hướng dẫn:

Trước tiên ta sẽ khử các oxit kim loại trên bằng hiđro ở nhiệt độ cao (chỉ có oxit kim loại đứng sau nhôm mới bị khử)

Ta có phản ứng khử như sau: CuO + H₂ → Cu + H₂O; Fe₂O₃ + 3H₂ → 2Fe + 3H₂O

Còn lại MgO không bị khử. Sau đó ta cho các chất thu được tác dụng với axit HCl thì Cu không phản ứng và bị oxi hóa ở ngoài không khí tạo thành CuO:

2Cu + O₂ → 2CuO. Ta tách được CuO ra khỏi hỗn hợp.

MgO + 2HCl → MgCl₂ + H₂  ;    Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂

Hai muối thu được là MgCl₂ và FeCl₂ ta cho điện phân dung dịch thì FeCl₂ bị điện phân tạo thành Fe, sau đó Fe bị oxi hóa thành Fe₂O₃ ta tách được Fe₂O₃

Muối MgCl₂ không bị điện phân dung dịch thì ta điện phân nóng chảy tạo thành Mg, sau đó đốt nóng thì Mg bốc cháy trong không khí tạo ra MgO

MgCl₂ → Mg + Cl₂; 2Mg + O₂ → 2MgO

Cuối cùng ta tách được cả ba chất trên ra khỏi hỗn hợp thành các chất nguyên chất.

Bài 2:

Hỗn hợp 3 kim loại Fe, Al, Cu nặng 17,4 gam. Nếu hòa tan hỗn hợp bằng axit H₂SO₄ loãng dư thì thoát ra 8,96 dm³ H₂ (ở đktc). Còn nếu hòa tan hỗn hợp bằng axit đặc nóng, dư thì thoát ra 12,32 dm³ SO₂ (ở đktc). Tính khối lượng mỗi kim loại ban đầu. 

Hướng dẫn:

Cu không tan trong H₂SO₄ loãng, chỉ có Fe và Al tan được trong axit loãng

Fe +  H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂↑

2Al + 3H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3H₂↑

H₂SO₄ đặc nóng hòa tan cả 3 kim loại:

2Fe + 6H₂SO₄ → Fe₂(SO₄)₃ + 3SO₂↑ + 6H₂O

2Al + 6H₂SO₄ → Al₂(SO₄)₃ + 3SO₂↑ + 6H₂O

Cu + 2H₂SO₄ → CuSO₄ + SO₂↑ + 2H₂O

Số mol H₂ = 0,4; số mol SO₂ = 0,55

Gọi số mol của Fe, Al, Cu lần lượt là x, y, z ta có :

\(\left\{ \begin{array}{l} 56x{\rm{ }} + {\rm{ }}27y{\rm{ }} + {\rm{ }}64z{\rm{ }} = {\rm{ }}17,4\\ x{\rm{ }} + {\rm{ }}1,5y = 0,4\\ 1,5x{\rm{ }} + {\rm{ }}1,5y{\rm{ }} + {\rm{ }}z{\rm{ }} = {\rm{ }}0,55 \end{array} \right. \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l} x = 0,1(mol)\\ y = 0,2(mol)\\ z = 0,1(mol) \end{array} \right.\)

Khối lượng của sắt ban đầu là: m_Fe = 0,1. 56 = 5,6 (gam)

Khối lượng của nhôm ban đầu là: m_Al = 0,2. 27 = 5,4 (gam)

Khối lượng của đồng ban đầu là: m_Cu = 0,1. 64 = 6,4 (gam)

Bài 3:

Đốt cháy hoàn toàn 0,295 gam chất hữu cơ X chứa C, H, O thu được 0,44 gam CO₂, 0,225 gam H₂O. Trong một thí nghiệm khác, khi phân tích một lượng chất X như trên cho 55,8 cm₃ N₂ (đo ở đktc). Tỉ khối hơi của X so với H₂ là 29,5. Lập CTHH và CTPT của X.

Hướng dẫn:

M_X = 59. Đặt CTPT của X là C_xH_yO_zN_t

Áp dụng công thức: \(\frac{{{M_X}}}{{{m_X}}} = \frac{{44x}}{{{m_{C{O_2}}}}} = \frac{y}{{{m_{{H_2}O}}}} = \frac{{11,2t}}{{{V_{{N_2}}}}}\)

    \(\frac{{59}}{{0,295}} = \frac{{44x}}{{0,44}} = \frac{y}{{0,225}} = \frac{{11,2t}}{{0,0558}}\)

    => x = 2; y = 5; t = 1

    Với M_A = 59 => z = 1. Vậy CTPT: C₂H₅ON

Bài kiểm tra Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 56 có phương pháp và lời giải chi tiết giúp các em luyện tập và hiểu bài.

• Câu 1:

  Chọn câu đúng. 

  • A. Metan, etilen, axetilen đều làm mất màu dung dịch brom.
  • B. Etilen, axetilen, benzen đều làm mất màu dung dịch brom.
  • C. Etilen, axetilen đều làm mất màu dung dịch brom.
  • D. Metan, etilen, benzen đều làm mất màu dung dịch brom.

• Câu 2:

  Cho phương trình hóa học:     2X   +   7O₂ \(\overset{t^{0}}{\rightarrow}\) 4CO₂   +  6H₂O. X là:

  • A. C₂H₂.
  • B. C₂H₄.
  • C. C₂H₆.
  • D. C₆H₆.

• Câu 3:

  Dãy chất đều tan trong nước ở nhiệt độ thường là 

  • A. saccarozơ  và tinh bột.   
  • B. glucozơ  và xenlulozơ
  • C. glucozơ  và saccarozơ
  • D. saccarozơ và  xenlulozơ.

• Câu 4:

  Dãy các chất đều phản ứng với dung dịch NaOH là 

  • A. CH₃COOH,  (-C₆H₁₀O₅-)_n. 
  • B. CH₃COOC₂H₅ ,  C₂H₅OH.
  • C. CH₃COOH ,  C₂H₅OH
  • D. CH₃COOH,  CH₃COOC₂H₅.

• Câu 5:

  Dãy các chất đều có phản ứng thủy phân là 

  • A. tinh bột, xenlulozơ, PVC, glucozơ.
  • B. tinh bột, xenlulozơ,  saccarozơ, chất béo.
  • C. tinh bột, xenlulozơ,  saccarozơ, glucozơ.
  • D. tinh bột, xenlulozơ,  saccarozơ, PE.

• Câu 6:

  Cho các đoạn chưa hoàn chỉnh sau:
  - Khi để mía lâu ngày trong không khí, đường (1) có trong mía sẽ bị vi khuẩn có trong không khí lên men chuyển thành (2), sau đó thành rượu etylic.
  - Quá trình hình thành (3) và (4), đây là quá trình quan trọng trong tự nhiên, nó vừa hấp thụ khí CO₂, vừa giải phóng O₂, vì vậy có tác dụng cân bằng khí quyển.
  - Trong cơ thể động vật, (5) tập trung nhiều ở mô mỡ, còn trong thực vật (5) tập trung nhiều ở quả và hạt.
  Dãy số (1), (2), (3), (4), (5) lần lượt là:

  • A. Chất béo, glucozơ, tinh bột, xenlulozơ, saccarozơ
  • B. Saccarozơ, glucozơ, tinh bột, xenlulozơ, chất béo
  • C. Saccarozơ, glucozơ, tinh bột, chất béo, xenlulozơ
  • D. Saccarozơ, glucozơ, chất béo, xenlulozơ, tinh bột

• Câu 7:

  Để điều chế rượu etylic, một nhà khoa học đã cho lên men 54g glucozơ và tiến hành thí nghiệm tại 30⁰ – 32⁰C. Biết rằng phản ứng xảy ra hoàn toàn. Do đó, khối lượng rượu etylic thu được là:

  • A. 1,38 g
  • B. 2,76 g
  • C. 27,6 g  
  • D. 13,8 g

Câu 4- Câu 10: Xem thêm phần trắc nghiệm để làm thử Online 

Các em có thể hệ thống lại nội dung bài học thông qua phần hướng dẫn Giải bài tập Hóa học 9 Bài 56.

Bài tập 1 trang 167 SGK Hóa học 9

Bài tập 2 trang 167 SGK Hóa học 9

Bài tập 3 trang 167 SGK Hóa học 9

Bài tập 4 trang 167 SGK Hóa học 9

Bài tập 5 trang 167 SGK Hóa học 9

Bài tập 1 trang 168 SGK Hóa học 9

Bài tập 2 trang 168 SGK Hóa học 9

Bài tập 3 trang 168 SGK Hóa học 9

Bài tập 4 trang 168 SGK Hóa học 9

Bài tập 5 trang 168 SGK Hóa học 9

Bài tập 6 trang 168 SGK Hóa học 9

Bài tập 7 trang 168 SGK Hóa học 9

Trong quá trình học tập nếu có bất kì thắc mắc gì, các em hãy để lại lời nhắn ở mục Hỏi đáp để cùng cộng đồng Hóa HOC247 thảo luận và trả lời nhé.