Một loài thực vật, khi cho giao phấn giữa cây quả dẹt với cây quả bầu

* Hướng dẫn giải

Đáp án C

${\mathrm{F}}_1$ lai với cây đồng hợp lặn tạo 4 tổ hợp

=> ${\mathrm{F}}_1$ dị hợp 2 cặp gen, ${\mathrm{F}}_1$ toàn quả dẹt và chiếm 1/4 trong phép lai phân tích.

=> P thuần chủng, tính trạng do 2 cặp gen không alen tương tác bổ trợ.

Quy ước: A–B–: quả dẹt

                aabb: quả bầu dục

                A–bb: quả tròn

                aaB–: quả tròn.

=> ${\mathrm{F}}_1$: AaBb.

=> ${\mathrm{F}}_2$: 9 A–B–: 3A–bb: 3aaB–: 1aabb.

Các cây quả tròn ở ${\mathrm{F}}_2$ có: 1AAbb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb

Khi đem các cây quả tròn ở ${\mathrm{F}}_2$ ngẫu phối thì lúc này ta coi như một quần thể mới ngẫu phối qua các thế hệ. Ta cần biết rằng lúc này quần thể sẽ không cân bằng qua 1 hay 2 thế hệ ngẫu phối mà phải qua nhiều thế hệ. Như vậy đến thế hệ F₅ thì tức là quần thể này đã trải qua 3 thế hệ ngẫu phối.

Đến đây ta có 2 cách để giải quyết bài tập này:

-  Cách 1: Viết lần lượt CTDT qua các thế hệ, tuy nhiên như vậy sẽ rất tốn thời gian và dễ tính toán sai nên cách này gần như bất khả thi.

-  Cách 2: Ta sẽ dùng đến biến số bất định R. Biến số bất định là hiệu số giữa tích giao tử đồng và giao tử đối.

Ta có: 1AAbb: 2Aabb: 1aaBB: 2aaBb => Cho giao tử: 1/3Ab: 1/3aB: 1/3ab

=> R=AB.ab-Ab.aB=0,1/3-1/3.1/3=-1/9.

Như vậy, ở thế hệ ${\mathrm{F}}_5$ tức là qua 3 thế hệ ta cần cộng thêm 1 lượng vào giao tử đồng và bớt đi lượng tương ứng vào giao tử đối. Ta cần tìm tỉ lệ cây bầu dục (aabb) nghĩa là ta chỉ cần tìm tỉ lệ giao tử ab ở F₄ tạo ra.

=> ab= 1/3 + 1/9.$\left[1-{(1/2)}^2\right] = 5/12$.

=> aabb = ${\left(5/12\right)}^2$ = 25/144 $\approx$0,1736.