Một loài thực vật, xét 1 gen có 2 alen, alen A trội hoàn toàn so với alen a. Nghiên cứu thành phần kiểu gen (TPKG)

* Hướng dẫn giải

Phương pháp:

Bước 1: Tính tần số alen qua các thế hệ.

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA.yAa:zaa

Tần số alen $p_A=x+\frac{y}{2}\to q_a=1-p_A$

Bước 2: So sánh tần số alen các thế hệ

+ Nếu thay đổi theo 1 hướng => Chọn lọc tự nhiên

+ Nếu thay đổi đột ngột => Các yếu tố ngẫu nhiên

+ Nếu không thay đổi => giao phối.

Quần thể tự thụ phấn có thành phần kiểu gen: xAA:yAa:zaa sau n thế hệ tự thụ phấn có thành phần kiểu gen 

$x+\frac{y\left(1-1/2^n\right)}{2}AA:\frac{y}{2^n}Aa:z+\frac{y\left(1-1/2^n\right)}{2}aa$

Bước 3: Xét thành phần kiểu gen của các thế hệ có cân bằng hay chưa.

Quần thể có thành phần kiểu gen: xAA:yAa:zaa

Quần thể cân bằng di truyền thoả mãn công thức: $\frac{y}{2}=\sqrt{x.z}$ (Biến đổi từ công thức: p₂AA + 2pqAa + q₂aa = 1) 

Cách giải:

Ta thấy các thế hệ từ F₂ tới F₄ đều có AA = aa â tần số alen không đổi, A = a = 0,5. 

TPKQ	Thế hệ P	Thế hệ F1	Thế hệ F2	Thế hệ F3	Thế hệ F4
AA	3/5	49/100	3/10	2/5	9/20
Aa	1/5	42/100	4/10	1/5	2/20
aa	1/5	9/100	3/10	2/5	9/20
Tần số alen	A = 0,7; a = 0,3	A = 0,7; a = 0,3	A = 0,5; a = 0,5	A = 0,5; a = 0,5	A = 0,5; a = 0,5

 

Quần thể F₁ đạt cân bằng di truyền => P giao phấn ngẫu nhiên. 

Tần số alen A giảm mạnh ở F₂ => có thể do các yếu tố ngẫu nhiên, chọn lọc tự nhiên,…

F₂ => F₄ chưa cân bằng di truyền (vì nếu cân bằng di truyền sẽ có cấu trúc: 0,25AA:0,5AA:0,25aa). 

Nếu F₂ tự thụ=> F₃:0,4AA:0,2Aa:0,laa (giống đề cho) => từ F₂ => F₄ hình thức sinh sản là tự thụ phấn.

Xét các phát biểu:

I đúng, quần thể ban đầu là giao phấn ngẫu nhiên.

II sai, có thể do nhân tố khác như chọn lọc tự nhiên.

III đúng. 

IV đúng, nếu F₄ tự thụ $aa=\frac{9}{20}+\frac{2}{20}\times \frac{1}{4}=\frac{19}{40}.$

Chọn D.