Giải các phương trình sau:
a. \(\tan \frac{x}{2} = \tan x\)
b. \(\tan \left( {2x + {{10}^0}} \right) + \cot x = 0\)
c. \(\left( {1 - \tan x} \right)\left( {1 + \sin 2x} \right) = 1 + \tan x\)
d. tanx+tan2x = sin3xcosx
e. tanx+cot2x = 2cot4x
a) ĐKXĐ: \(\left\{ \begin{array}{l}
\cos \frac{x}{2} \ne 0\\
\cos x \ne 0
\end{array} \right.\)
Ta có \(\tan \frac{x}{2} = \tan x \Leftrightarrow x = \frac{x}{2} + k\pi \Leftrightarrow x = k2\pi,k\in Z \) (nhận)
b)
ĐKXĐ: \(\left\{ \begin{array}{l}
\cos \left( {2x + {{10}^0}} \right) \ne 0\\
\sin x \ne 0
\end{array} \right.\)
Ta có:
\(\begin{array}{*{20}{l}}
\begin{array}{l}
\tan \left( {2x + {{10}^0}} \right) + \cot x = 0\\
\Leftrightarrow \tan \left( {2x + {{10}^0}} \right) = \tan \left( {{{90}^0} + x} \right)
\end{array}\\
\begin{array}{l}
\Leftrightarrow 2x + {10^0} = {90^0} + x + k{180^0}\\
\Leftrightarrow x = {80^0} + k{180^0}
\end{array}
\end{array}\)
Hiển nhiên x = 800+k1800 thỏa mãn ĐKXĐ.
Vậy phương trình đã cho có các nghiệm là x = 800+k1800
c) Đặt t = tanx, với điều kiện cosx ≠ 0.
Ta có \(\sin 2x = \frac{{2\tan x}}{{1 + {{\tan }^2}x}} = \frac{{2t}}{{1 + {t^2}}}\)
Do đó \(1 + \sin 2x = 1 + \frac{{2t}}{{1 + {t^2}}} = \frac{{{{\left( {1 + t} \right)}^2}}}{{1 + {t^2}}}\)
Vậy ta có phương trình:
\(\begin{array}{l}
\left( {1 - t} \right)\frac{{{{\left( {1 + t} \right)}^2}}}{{1 + {t^2}}} = 1 + t\\
\Leftrightarrow \left( {1 - t} \right){\left( {1 + t} \right)^2} = \left( {1 + t} \right)\left( {1 + {t^2}} \right)\\
\Leftrightarrow 2{t^2}\left( {1 + t} \right) = 0 \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}
t = 0\\
t = - 1
\end{array} \right.\\
\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}
\tan x = 0\\
\tan x = - 1
\end{array} \right. \Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}
x = k\pi \\
x = - \frac{\pi }{4} + k\pi
\end{array} \right.\left( {k \in Z} \right)
\end{array}\)
d) ĐKXĐ: cosx ≠ 0 và cos2x ≠ 0. Với điều kiện đó, ta có:
\(\begin{array}{l}
\tan x + \tan 2x = \sin 3x\cos x\\
\Leftrightarrow \frac{{\sin 3x}}{{\cos x\cos 2x}} = \sin 3x\cos x\\
\Leftrightarrow \sin 3x\left( {\frac{1}{{\cos x\cos 2x}} - \cos x} \right) = 0\\
\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}
\sin 3x = 0\\
\frac{1}{{\cos x\cos 2x}} = \cos x
\end{array} \right.
\end{array}\)
Vậy phương trình có nghiệm
\(x = k\frac{\pi }{3}\left( {k \in Z} \right)\)
e) ĐKXĐ: cosx ≠ 0, sin2x ≠ 0 và sin4x ≠ 0.
Tuy nhiên chỉ cần sin4x ≠ 0 là đủ (vì sin4x = 2sin2xcos2x = 4sinxcosxcos2x). Với điều kiện đó ta có:
\(\begin{array}{l}
\tan x + \cot 2x = 2\cot 4x\\
\Leftrightarrow \frac{{\sin x}}{{\cos x}} + \frac{{\cos 2x}}{{\sin 2x}} = \frac{{2\cos 4x}}{{\sin 4x}}\\
\Leftrightarrow \frac{{\sin x\sin 2x + \cos x\cos 2x}}{{\cos x\sin 2x}} = \frac{{2\cos 4x}}{{2\sin 2x\cos 2x}}\\
\Leftrightarrow \frac{{\cos \left( {2x - x} \right)}}{{\cos x}} = \frac{{\cos 4x}}{{\cos 2x}}\\
\Leftrightarrow \cos 4x = \cos 2x\\
\Leftrightarrow 4x = \pm 2x + k2\pi \\
\Leftrightarrow \left[ \begin{array}{l}
x = k\pi \\
x = k\frac{\pi }{3}
\end{array} \right. \Leftrightarrow x = k\frac{\pi }{3}
\end{array}\)
Để là nghiệm, các giá trị này còn phải thỏa mãn điều kiện sin4x ≠ 0.
Ta có:
- Nếu k chia hết cho 3, tức là k = 3m (m ∈ Z) thì:
- Nếu k không chia hết cho 3, tức là k = 3m±1 (m ∈ Z) thì:
\(\begin{array}{l}
\sin 4x = \sin \left( { \pm \frac{{4\pi }}{3} + 4m\pi } \right)\\
= \pm \sin \frac{\pi }{3} = \pm \frac{{\sqrt 3 }}{2} \ne 0
\end{array}\)
Vậy nghiệm của phương trình là \(x = k\frac{\pi }{3}\) với k nguyên và không chia hết cho 3.
-- Mod Toán 11
Copyright © 2021 HOCTAP247